ส่งใจมอบให้กัน – พระมหาสมปอง ตาลปตฺโต

ขอความสุขสวัสดีจงมีแด่ทุกๆ ท่าน พระมหาสมปองมาอีกแล้ว มาพร้อมกับธรรมดับร้อนช่วยผ่อนคลายจากโควิดด้วยนะ

โยมทุกท่าน ช่วงนี้นับว่าเป็นวิกฤติของชีวิตของใครหลายคน ทั้งเรื่องเศรษฐกิจและโควิด-19

โยมทั้งหลาย อาตมาดูข่าวโรคนี้จากทั่วมุมโลก ทำให้เห็นทั้งแง่มุมความเศร้าสลดและน้ำใจ ที่เศร้าสลดคือเห็นซากศพที่ประเทศอิตาลีนั้นมากจนไม่มีโลงใส่ และเห็นคนที่เข้าไปซื้อของกิน ของใช้ ต้องแย่งกัน ชกต่อยกันเพื่อที่จะได้ของที่ตนเองต้องการ

โยม ชีวิตคนเราก็เป็นแบบนี้แหละ มีสุข มีทุกข์ มีเหนื่อย มีท้อ มีอิจฉา เป็นเรื่องปกติของมนุษย์ แต่อยู่ที่ว่าเราจะควบคุมอารมณ์เหล่านี้ได้หรือไม่ ถ้าเราคุมมันไม่ได้ มันก็จะคุมเราแทน

โยมทุกท่าน อาตมาขอบอกว่า ท้อแท้ได้ แต่อย่าท้อถอย อิจฉาได้ แต่อย่าริษยา พักได้ แต่อย่าหยุด ทำให้ถึงที่สุดแล้วหยุดที่คำว่า “พอ”

พอ ในที่นี่คือ เราต้องรู้จักแบ่งปัน ไม่ใช่สะสมมากจนคนอื่นไม่มีที่จะใช้ ที่จะกิน ถ้าเราเปรียบเทียบความอยากของคนกับทะเล น้ำก็เหมือนสิ่งที่สนองความอยาก ถึงน้ำจะมากมายขนาดไหน ก็ไม่อิ่มใจในความอยากของทะเล หรือของคน

อาตมามองๆ แล้ว คนเราที่ดิ้นรนแสวงหา ไม่ใช่แค่ยังชีวิตให้คงอยู่ด้วยความไม่ลำบากเท่านั้น แต่ยังเต็มไปด้วยความอยากที่มากเกินความจำเป็น จนหลายคนมองอะไรก็ขาดไปเสียหมด

อาตมาอยากจะบอกว่า บางครั้งเรามองหา “สิ่งที่ขาด” จนพลาด “สิ่งที่มี” และบางครั้งก็เฝ้าหา “สิ่งที่ดี” จนทำให้ “สิ่งที่มี” นั้นหายไป

พูดง่ายๆ คือ ความโลภทำให้เรามองไม่เห็นสิ่งที่เรามีอยู่ คิดเสียว่าเราจะต้องได้สิ่งโน้น ได้สิ่งนี้ เรายังขาดสิ่งโน้น สิ่งนี้ ทั้งที่สิ่งที่เรากำลังดิ้นรนหานั้นเรามีอยู่แล้ว

โยมทั้งหลาย ในช่วงวิกฤติชีวิต อาตมามองว่าสิ่งที่สำคัญมากๆ คือสติปัญญา และกัลยาณมิตร

สติปัญญาจะนำพาให้เราผ่านพ้น กัลยาณชนจะช่วยประคองชีวิตเรา

ก่อนอื่น ต้องถามโยมว่ากัลยาณมิตรหรือมิตรแท้คืออะไร

มิตรแท้ คือบริษัทประกันภัยค่ะ หลวงพี่ มิตรแท้ประกันภัย

เอ่อ มันก็ถูกของโยม

มิตร คือพระเอกในตำนานครับหลวงพี่ มิตร ชัยบัญชา

เอ่อ มันก็จริงของโยม แต่มิตรแท้ กัลยาณมิตรในความหมายของอาตมาคือเพื่อนแท้ เป็นคนที่อยู่เคียงข้างเวลาที่เราลำบาก ไม่จากไปในยามที่เรามีทุกข์ แต่เวลามีความสุขมักจะไม่ค่อยเห็นเขา เป็นคนที่คอยให้กำลังใจ ให้แสงสว่างทางปัญญา นี่คือลักษณะของกัลยาณมิตรหรือเพื่อนแท้

โยมทุกท่าน ความสำคัญของการมี “เพื่อน” ไม่ได้อยู่ที่เรามีเพื่อนกี่คน แต่สำคัญที่เราเหลือเพื่อนอยู่กี่คน ในยามที่เราต้องเจอ “วิกฤติของชีวิต”

โยมทุกท่าน โลกมนุษย์ของเรานี้ซับซ้อนกว่าที่เราคิด ที่ซับซ้อนไม่ใช่เพราะว่าโลกที่เป็นผืนดิน แต่เป็นโลกคือหมู่สัตว์ที่อาศัยอยู่ทำให้ซับซ้อน เพราะความอยากของคนจึงมีกลไกของการสนองความอยากที่ซับซ้อนตามไปด้วย

ดังนั้น การที่เราอยู่กับโลกต้องรู้จักเลือกคบคน ถ้าเราไม่รู้จักเลือกคบคน เราจะไม่เจริญทั้งทางโลกและทางธรรม

อย่างการอยู่ในโลกต้องทำมาหากิน คนจะทำมาหากินแล้วรวยขึ้นได้ มีอยู่ข้อหนึ่ง คือ กัลยาณมิตร ต้องคบกัลยาณมิตร มีหลายคนชีวิตต้องสิ้นเนื้อประดาตัว เพราะการคบคนพาล เพราะอย่างนั้น ต้องรู้จักเลือก

ในทางธรรมะก็เหมือนกัน เราก็ต้องรู้จักเลือก ไม่ใช่รวมกลุ่มกันใหญ่ๆ เราไม่ใช่ฝูงปลาว่ายตามกันไป เราไม่ใช่ฝูงนกบินตามกันไป

เราเป็นคนมีสติมีปัญญาอยู่ เราต้องรู้ว่าเราคบกับใครแล้วกุศลเจริญ อกุศลลดลง เราก็คบกับคนชนิดนั้น

ถ้าเราคบคนไหนอกุศลเกิดขึ้น กุศลหายไป เราก็ไม่เอา

พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้สอนให้เราคบคนทุกคนเท่าๆ กัน ท่านให้เราคบบัณฑิต ไม่ให้คบคนพาล

ถ้าเราคบคนพาลก็เสียหายทั้งทางโลกและทางธรรม

เพราะฉะนั้น การรู้จักเลือกคบคน เลือกคบกัลยาณมิตร เป็นทางเดินที่ดี เป็นเบื้องต้นของอริยมรรค

พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า “แสงเงินแสงทองตอนเช้าๆ เป็นเครื่องหมายแรกว่าพระอาทิตย์กำลังจะขึ้น
กัลยาณมิตรก็เป็นเครื่องหมายแรกของอริยมรรค”

กัลยาณมิตรที่ดีที่สุดคือพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าเป็นกัลยาณมิตร

แต่ในตอนนี้ท่านนิพพานไปแล้ว ใครจะเป็นกัลยาณมิตรของเรา เราจะมาเลือกเอาเองว่าคนนั้นเป็นกัลยาณมิตร คนนี้เป็นกัลยาณมิตร เลือกยาก เราไม่มีภูมิปัญญาที่จะเลือก กัลยาณมิตรใช่ไหมชวนกันทำบุญอะไรวุ่นวาย

โยมทุกท่าน เมื่อพระพุทธเจ้าจะปรินิพพาน ท่านมอบหมายให้ธรรมวินัยเป็นศาสดาของท่าน ท่านเป็นกัลยาณมิตรของเรา เพราะอย่างนั้น ธรรมวินัยจะมาแทนที่กัลยาณมิตร

เรียนหลักธรรมะให้รู้เรื่อง ใช้ความสังเกตตัวเองให้มาก พึ่งคนอื่นให้น้อย โอกาสพลาดมันก็จะน้อยลง

ดังนั้น กัลยาณมิตรมิใช่เพียงความเป็นเพื่อนหรือมิตรธรรมดา แต่เป็นมิตรหรือเพื่อนที่ดี แนะนำในสิ่งที่ดีงาม และชวนทำในสิ่งที่ประโยชน์ ไม่มีโทษ ไม่ผิดศีลธรรม

เจริญพร

คอลัมน์: ธรรมะอมยิ้ม
เรื่อง: พระมหาสมปอง ตาลปตฺโต ภาพ: ขวัญญาณี ศิรธนอนันต์
all magazine มิถุนายน 2563