แท็ก: ไขคำข้ามโขง

ຈຳປາ จำปา คือดอกลั่นทมหรือลีลาวดีของไทย ชื่อวิทยาศาสตร์สกุล Plumeria หรือภาษาอังกฤษว่า Frangipani เป็นดอกไม้ประจำชาติลาวที่จะบานในช่วงเดือนมีนาคมถึงเมษายน

ชาวลาวเป็นชนชาติที่มีศิลปะดนตรีในหัวใจ การร้องรำทำเพลงของลาวมีรากเหง้าร่วมบรรพบุรุษกับไทยมาเนิ่นนาน ทำนองเพลงลาวถูกใช้ในทำนองเพลงไทยเดิม

ในภาษาลาวนั้นมีคำกริยาที่ใช้แสดงอาการเดียวกันในหลายรูปแบบตามทีท่าอาการ หลายคำคล้ายกับภาษาไทยแต่มีความหมายที่ไม่เหมือนกัน

ฤดูหนาวปีนี้มีพยากรณ์อากาศว่าจะหนาวมากและหนาวนานกว่าปีที่ผ่านมา ใน สปป.ลาว อากาศมักหนาวกว่าในประเทศไทยด้วยสภาพภูมิประเทศซึ่งเป็นที่ราบสูงและภูเขาสลับซับซ้อนเรียงรายกัน แม้จะยังไม่มีหิมะแต่ก็ปรากฏน้ำค้างแข็งและลูกเห็บตกเป็นประจำทุกฤดูหนาว

ห้างสรรพสินค้าเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจในวันหยุดของชาวลาวไม่ต่างจากชาวไทย ก่อนโควิด-19 ระบาด ทุกเย็นวันศุกร์ของด่านสะพานมิตรภาพไทย-ลาว แทบทุกแห่งคลาคล่ำไปด้วยพี่น้องชาวลาวข้ามมาจับจ่ายซื้อของและกินอาหารที่ห้างสรรพสินค้าฝั่งไทย

“ไขคำข้ามโขง” เคยเขียนเล่าถึงศัพท์ภาษาบนรถไฟลาวแล้วครั้งหนึ่ง แต่เมื่อได้เดินทางจริง ยังมีคำลาวอีกมากมายตามสองข้างทางที่น่าเรียนรู้ และชมความงามของทิวทัศน์ธรรมชาติเมืองลาวผ่านหน้าต่างรถไฟลาวจีนควบคู่กันไป

วิกฤติพลังงานทำให้ราคาพลังงานทั้งน้ำมัน และแก๊สหุงต้มพุ่งสูง ส่งผลให้ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคและค่าครองชีพพุ่งตามไปด้วย การเดินทางท่องเที่ยวไปยัง สปป.ลาว ซึ่งเปิดประเทศให้ท่องเที่ยวเต็มที่แล้วขณะนี้ ยังต้องคิดคำนึงถึงราคาพลังงานและการเดินทางที่อาจไม่สะดวก หากต้องใช้รถและเติมน้ำมัน ลาวแม้เป็นประเทศที่ผลิตพลังงานไฟฟ้าได้จำนวนมากส่งออก แต่ก็ต้องนำเข้าน้ำมันเพื่อเติมรถยนต์และเครื่องจักร คำศัพท์ลาวที่ใช้เกี่ยวกับพลังงานน้ำมีทั้งที่แตกต่างและคล้ายคลึงกับภาษาไทย

ระยะนี้ภาวะเศรษฐกิจของ สปป. ลาวเข้าขั้นวิกฤติ เนื่องจากภาวะเงินเฟ้อ เงินกีบอ่อนค่า สินค้านำเข้ามีราคาแพง เป็นเหตุให้เกิดการรณรงค์ใช้สินค้าที่ผลิตในประเทศลาวขึ้นอย่างกว้างขวาง และให้ช่วยกันใช้จ่ายอย่างประหยัดอดออมเพื่อรักษาระดับอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ สินค้าในร้านค้าต่างๆ ของลาว ซึ่งเดิมทีเป็นของนำเข้าจากเวียดนาม จีน หรือไทย ก็เริ่มทยอยเปลี่ยนเป็นแบรนด์สินค้าที่ผลิตในลาว ใช้ภาษาลาวมากขึ้น

อดีตนั้นสังคมมีผู้ชายเป็นใหญ่ แต่สังคมลาวดั้งเดิมยกย่องสตรีเป็นใหญ่มีอำนาจปกครองครอบครัวและชุมชนมาก่อน แตกต่างจากสังคมอินเดียหรือจีนที่แผ่อิทธิพลผ่านการค้าและศาสนา ร่องรอยของสำนวนสุภาษิต คติสอนใจแม่หญิงของลาว จึงมีข้อน่ารู้ชวนคิดชวนศึกษาเพื่อเข้าใจลักษณะความเป็นหญิงในสังคมลาว

หลังจากการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองของราชอาณาจักรลาวเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวใน พ.ศ.2518 ชาวลาวและชาวม้งลาวจำนวนมากได้อพยพย้ายถิ่นฐานออกจากแผ่นดินลาวไปยังประเทศต่างๆ บ้างก็เพื่อลี้ภัยการเมือง บ้างก็เพื่อแสวงหาชีวิตที่ดีกว่า ในยุคนี้ชาวลาวและชาวม้งลาวมีความสำคัญมากขึ้น ร้านอาหารลาวกำลังได้รับความนิยมในอเมริกา และนักกีฬาเชื้อสายลาวคว้าเหรียญทองโอลิมปิก คำลาวที่เกี่ยวข้องกับการอพยพ ย้ายถิ่น ลี้ภัย จึงน่าศึกษาไว้เป็นตัวอย่าง