แท็ก: บุญเตือน ศรีวรพจน์

ทศกัณฑ์พญายักษ์แห่งเกาะเเก้วพระนครลงกาทราบเรื่องจากนางสำมนักขาผู้เป็นน้องสาวว่า พระรามพระลักษณ์พร้อมด้วยนางสีดาจากบ้านเมืองไปบวชเป็นฤษีอยู่ที่ริมฝั่งแม่น้ำโคธาวารี

วิถีประเพณีไทยแต่เก่าก่อน ผู้ใหญ่สอนมาว่าหนุ่มสาวรักใคร่ชอบพอกันหากจะครองคู่เป็นฝั่งเป็นฝาก็ต้อง “เข้าตามตรอก ออกตามประตู” จึงจะงดงามตามจารีตโบราณ

ทองคำเป็นแร่โลหธาตุที่ทุกชาติทุกภาษายอมรับในคุณค่าและคุณสมบัติมานานนับพันปี ทองคำบริสุทธิ์ที่เรียกว่า ทองเนื้อเก้า ทองนพคุณ นพคุณเก้าน้ำ หรือทองชมพูนุท

การสอนด้วยนิทานสุภาษิต หรือยกนิทานเป็นอุทาหรณ์เป็นวิธีที่ใช้ได้กับทุกเพศทุกวัย แต่น่าจะเหมาะกับวัยเด็กซึ่งยังเป็น “ไม้อ่อนดัดง่าย” มากกว่าชายชราอย่างกระผมซึ่งเป็น “ไม้แก่ดัดยาก” เหมือนอย่างในโคลงโลกนิติที่ว่า “ดัดก็หักแหลกแล้  ห่อนรื้อโดยตาม”

พระพุทธศาสนาประดิษฐานมั่นคงในภูมิภาคต่างๆ ของประเทศไทยมาเป็นเวลาช้านาน ว่ากันตามหลักฐานพุทธประวัติแล้วพระพุทธเจ้าอุบัติขึ้นบริเวณตอนเหนือของประเทศอินเดีย และไม่เคยเสด็จมายังดินแดนที่เป็นประเทศไทย ทว่าปูชนียสถานสำคัญในประเทศไทยหลายแห่งมีตำนานว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จไปที่นั่น ทั้งมีพุทธทำนายว่า ตรงนั้นต่อไปภายหน้าจะเป็นบ้านเมืองที่พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรือง

กรุงเทพฯ เมืองฟ้าอมรมหานครแห่งความสุนทรีย์ที่ครั้งหนึ่งพ่อค้าชาวยุโรปขนานสมญาว่า “เวนิสตะวันออก” เพราะอุดมไปด้วยแม่น้ำลำคลอง ชุมชน วัดวาอาราม ตลอดจนสถานที่สำคัญๆ ล้วนตั้งอยู่ริมฝั่งน้ำ จะเดินทางขึ้นเหนือล่องใต้ก็ต้องอาศัยเรือพาย-เรือแจวไปตามลำน้ำคล้ายกับเมืองเวนิสในประเทศอิตาลี

สมัยหนึ่ง กระผมและผองเพื่อนร่วมรุ่นเคยรับรู้ร่ำเรียนมาว่า เพลงยาวเป็นจดหมายรักหรือหนังสือโต้ตอบประชันคารมระหว่างชายหญิงในสังคมผู้ดีสมัยอยุธยาตอนปลายถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ครั้งหนึ่งในวงสนทนา เกลอผู้หนึ่งของกระผมขยายความว่า สตรีครั้งกระโน้นไม่มีโอกาสเล่าเรียนเขียนอ่านเพราะผู้ปกครองไม่อยากให้อ่านออกเขียนได้ เกรงว่าจะใช้ความรู้ไปเขียนเพลงยาวโต้ตอบกับหนุ่มๆ ซึ่งกระผมหาได้เชื่อเช่นนั้นไม่

หนังสือแบบเรียนไทยชั้นต้น เริ่มตั้งแต่การประสมอักษร ครูบาอาจารย์แต่โบราณท่านมักนำเอาธรรมชาติใกล้ตัวที่เกี่ยวกับชื่อพืชชื่อสัตว์มาประสมอักษรให้เด็กหัดอ่าน เช่น ก า กา ปู ปู อีกาดูปู เป็นต้น ตัวอย่างที่กระผมยกมาอ้าง วันนี้ก็ยังปรากฏร่องรอยอยู่ในแบบเรียน

คุณพุ่ม จินตกวีสตรีระดับยอดฝีมือแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ นักกลอนสักรวา เจ้าของสมญา “บุษบาท่าเรือจ้าง” เป็นธิดาของพระราชมนตรีบริรักษ์ (ภู่) ต้นสกุล ภมรมนตรี ข้าหลวงเดิมและขุนนางคู่พระราชหฤทัยในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

การบีบนวดคลายเส้นเพื่อบำบัดบรรเทาอาการปวดเมื่อยและโรคลมชนิดต่างๆ เป็นมรดกภูมิปัญญาที่บรรพชนได้บอกเล่าและบันทึกเป็นตำราสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นมาจนปัจจุบัน ตำราการนวดแผนไทยโบราณปรากฏในหนังสือสมุดไทยมีเก็บรักษาไว้ตามวัดวาอารามต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก ที่สำคัญและเป็นที่รู้จักกว้างขวางคือ จารึกตำรา “แผนนวด” วัดพระเชตุพนฯ หรือวัดโพธิ์