หุ้นคืออะไร?
คำถามนี้ติดอยู่ในหัวผมไม่สร่างสมัยที่ผมเป็นนักศึกษาจบใหม่ ตอนนั้นผมกำลังเริ่มทำงานประจำ แต่ผมก็อยากหาเงินจากตลาดหุ้นด้วย
ผมตระเวนไปตามร้านหนังสือ กว้านหนังสือเกี่ยวกับหุ้นครั้งละห้าเล่มสิบเล่มกลับบ้าน เพื่อจะหาคำตอบให้จงให้ได้ว่า หุ้นคืออะไรกันแน่
ภาพจำของผมมีแต่เส้นกราฟวิ่งไปมา ตัวเลขเขียวแดง ผู้คนโห่ร้องเวลาตัวเลขพุ่งขึ้น ในทางกลับกันก็ร้องห่มร้องไห้สิ้นหวังเมื่อตลาดพังทลาย แต่ความจริงแล้วหุ้นคืออะไร
หุ้นคือส่วนของความเป็นเจ้าของในกิจการ
ก่อนอื่นเราต้องทำความเข้าใจว่าธุรกิจมีทั้งแบบเจ้าของคนเดียวและเจ้าของหลายคน ธุรกิจที่มีเจ้าของหลายคนก็จะเรียกเจ้าของแต่ละคนว่าหุ้นส่วน หุ้นส่วนที่ลงเงินมากกว่าก็จะได้จำนวนหุ้นมากกว่า หุ้นส่วนที่ลงเงินน้อยกว่าก็จะได้จำนวนหุ้นน้อยกว่า
จำนวนหุ้นจึงสะท้อนสัดส่วนความเป็นเจ้าของกิจการ สมมติว่าวันนี้เรากันเพื่อนหุ้นกับเปิดร้านขายของชำ ทุนเริ่มต้นหนึ่งล้านบาท เราลงเงินสามแสน เพื่อนเราลงทุนเจ็ดแสน แบบนี้เราก็จะได้หุ้นร้อยละสามสิบ เพื่อนได้หุ้นร้อยละเจ็ดสิบ
การจะได้หุ้นมามีหลายแบบ เราอาจไปลงทุนกับคนรู้จักเปิดธุรกิจแล้วหุ้นกันก็ได้ แบบนี้จะมีข้อดีคือต้นทุนในการได้หุ้นจะค่อนข้างต่ำมาก แต่ข้อเสียคือเวลาอยากขายหุ้นทิ้งหรือซื้อหุ้นเพิ่มก็ทำได้ยาก
อีกแบบหนึ่งที่เรารู้จักกันดีคือการซื้อหุ้นต่อจากคนอื่นในตลาดหุ้น แบบนี้มีข้อดีคือสภาพคล่องค่อนข้างดี ตลาดเปิดให้ซื้อขายหุ้นทุกวันทำการ แต่ข้อเสียคือราคาหุ้นขึ้นอยู่กับการต่อรองราคาซื้อราคาขายในตลาด และโดยมากราคามักแพงกว่าหุ้นที่ได้จากการเริ่มต้นทำธุรกิจเอง
ตลาดหุ้นคือตลาดสำหรับแลกเปลี่ยนซื้อขายหุ้น
นึกภาพว่าวันนี้หากเราเริ่มทำธุรกิจ มีหุ้นของบริษัท แต่วันหนึ่งไม่อยากจะซื้อเพิ่มหรือขายออก ธุรกรรมก็ทำได้ยาก เพราะหุ้นแบบนี้ซื้อขายกันในวงแคบ
ถ้ามีตลาดที่เปิดเป็นตลาดกลางและให้ใครก็ได้เข้ามาแลกเปลี่ยนซื้อขาย ข้อดีคือการเพิ่มสภาพคล่อง มีคนพร้อมจะซื้อขายตลอด
นอกจากนี้ยังสามารถต่อรองราคาได้ง่ายกว่าด้วย เพราะตลาดหุ้นมีราคาตลาดที่เกิดจากการเสนอซื้อเสนอขาย แต่ข้อเสียก็คือตลาดหุ้นมีค่าธรรมเนียมในการให้บริการ
ระบบของการซื้อขายหุ้นมีผู้เกี่ยวข้องหลายคน
เริ่มต้นด้วยการที่นักลงทุนที่ส่งคำสั่งซื้อหรือขายไปให้โบรกเกอร์ (บริษัทนายหน้าซื้อขายหลักทรัพย์) หลังจากนั้นโบรกเกอร์จะส่งข้อมูลคำสั่งไปยังตลาดหุ้น (ตลาดหลักทรัพย์) ให้ดำเนินการจับคู่การซื้อขาย
เมื่อตลาดหุ้นจับคู่เรียบร้อยแล้วก็ส่งข้อมูลให้สำนักหักบัญชีเพื่อแจ้งแก่โบรกเกอร์ หลังจากนั้นสำนักหักบัญชีและศูนย์รับฝากหลักทรัพย์จะดำเนินการแลกเปลี่ยนเงินกับหุ้นให้เป็นไปตามคำสั่งซื้อขายของนักลงทุน
การซื้อขายหุ้นผ่านตลาดหุ้นต้องทำผ่านโบรกเกอร์เท่านั้น
ดังนั้นสิ่งแรกที่เราต้องทำหากสนใจจะลงทุนหุ้นคือการเปิดบัญชีซื้อขายหุ้นกับโบรกเกอร์ หลักการสำคัญคือเราต้องเปิดบัญชีกับโบรกเกอร์ที่ถูกกฎหมายในประเทศไทยเท่านั้น
บริษัทต้องได้รับการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) เพื่อป้องกันการโดนหลอกจากบริษัทเถื่อนที่แอบอ้างเพื่อโจรกรรมเงินในบัญชีเรา
สำหรับมือใหม่ซึ่งกำลังชั่งใจว่าจะเลือกเปิดบัญชีกับโบรกเกอร์ไหนดี ในช่วงเริ่มแรกของการลงทุน ผมแนะนำให้เปิดบัญชีกับโบรกเกอร์ที่มี “บัญชีที่ไม่มีค่าธรรมเนียมขั้นต่ำต่อวันในการซื้อขาย” เพราะเราสามารถซื้อขายหุ้นปริมาณน้อย ๆ ต่อวันได้
หากเราใช้บัญชีที่มีค่าธรรมเนียมขั้นต่ำแล้วซื้อหุ้นปริมาณน้อย ต้นทุนค่าคอม (ค่าคอมมิชชันหรือค่านายหน้า) จะสูงมาก แต่ถ้ามีการซื้อขายกันวันละกว่า 35,000 บาทอยู่แล้ว เราก็อาจไม่ต้องกังวลเรื่องค่าคอมขั้นต่ำก็ได้
คุณอาจลองค้นหา “โบรกเกอร์ที่ไม่มีค่าธรรมเนียมขั้นต่ำต่อวันในการซื้อขาย” ในกูเกิล และนำรายชื่อที่พบมาศึกษารายละเอียดอีกครั้ง เนื่องจากเงื่อนไขของแต่ละโบรกเกอร์มีการเปลี่ยนแปลงเสมอ
ความจริงเราสามารถเปิดบัญชีของโบรกเกอร์ทิ้งไว้หลายบัญชีได้ แต่ละโบรกเกอร์ก็มีสิ่งอำนวยความสะดวกให้แก่ลูกค้าแตกต่างกัน
เราอาจทดลองใช้แล้วค่อยเลือกบัญชีโบรกเกอร์ที่เราชอบที่สุดมาใช้เป็นประจำ ต้นทุนการเปิดบัญชีซื้อขายหุ้นมีค่าอากรแสตมป์ประมาณ 30 บาท
เริ่มต้นด้วยการลงมืออย่างมีขั้นตอน
ผมแนะนำว่าลองศึกษาการเปิดบัญชีพอร์ตหุ้นให้ถ่องแท้ ระหว่างนั้นก็ศึกษาการลงทุนในหุ้นว่ามีรูปแบบและเงื่อนไขอย่างไรบ้าง แต่ละบริษัทในตลาดหุ้นทำธุรกิจอะไรและมีผลประกอบการอย่างไร
การเริ่มต้นมีพอร์ต การเริ่มต้นเห็นดัชนีตลาดขึ้นลง การเริ่มต้นเข้าใกล้ตลาดหุ้นจะเป็นแรงกระตุ้นอย่างมากในการลงทุน รู้ตัวอีกที เราอาจกลายเป็นนักลงทุนที่เก่งขึ้นๆ สมัยนี้เปิดพอร์ตส่วนใหญ่ก็ฟรีทั้งหมด ลองไปเปิดพอร์ตดูกัน …นี่อาจเป็นการตัดสินใจที่เปลี่ยนแปลงชีวิตเราเลยก็ได้นะ
คอลัมน์: ใดใดในโลกล้วนลงทุน
เรื่อง: ลงทุนศาสตร์
