สูงอายุต้องเดินวันละกี่ก้าวถึงจะมีหลักฐานว่าดีต่อสุขภาพอย่างแท้จริง

ตอนนี้อายุ 74 ปีแล้วครับ ลูกหลานก็เคี่ยวเข็นให้ไปเดินออกกำลังกายให้ได้วันละ 10,000 ก้าว ผมเดินได้แค่สองสามครั้งแล้วก็ท้อเพราะมันเยอะเกินไปเลยเลิก อยากถามคุณหมอว่าทำไมต้องเดินมากถึงขนาดนั้น ตัวเลขนี้มาจากไหน เดินน้อยกว่านั้น คือเดินแค่นิดๆ หน่อยๆ พอยืดเส้นยืดสายไม่ได้หรือครับ

1. ถามว่าตัวเลขว่าควรเดินให้ได้วันละ 10,000 ก้าวมาจากไหน ตอบว่ามาจากการคิดคาดเดาเอาแบบนักบัญชีครับ คือเห็นตัวเลขกลมๆ มีศูนย์แยะๆ อยู่ตรงไหนก็เอามันตรงนั้นแหละเป็นมาตรฐาน ฮิฮิ

2. ถามว่าแล้วเดินให้น้อยกว่านี้จะไม่ได้ประโยชน์บ้างเลยหรือ คำถามนี้ตอบได้จากงานวิจัยแบบ meta-analysis (การวิเคราะห์อภิมาน) ที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร Circulation ซึ่งคณะผู้วิจัยได้วิเคราะห์ข้อมูลจำนวนก้าวที่เดินได้ต่อวันกับอัตราการเกิดเหตุฉุกเฉินทางหลอดเลือด (กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันและอัมพาตเฉียบพลัน) ของผู้สูงอายุระหว่าง 51-75 ปี) จำนวน 123,209 คน/ปี (ระยะติดตาม 6.2 ปี) พบว่ามีคนเกิดเหตุฉุกเฉินทางหลอดเลือดขึ้น 1,523 คน และอัตราการเกิดเหตุฉุกเฉินก็แตกต่างกันไปตามจำนวนก้าวที่เดินออกกำลังกายโดยเฉลี่ยในแต่ละวัน ผู้สูงอายุที่เดินโดยเฉลี่ยวันละ 6,000 – 9,000 ก้าว จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดเหตุฉุกเฉินทางหลอดเลือดลดลงถึงร้อยละ 50 เมื่อเทียบกับผู้สูงอายุที่เดินแค่วันละ 2,000 ก้าว

ก่อนหน้านี้มีอีกงานวิจัยในยุโรปอีกชิ้นหนึ่งได้วิเคราะห์ข้อมูลจากคนจำนวนประมาณ 50,000 คน พบว่าคนที่เดินถึงวันละ 6,000-8,000 ก้าวจะมีความเสี่ยงตายจากทุกสาเหตุลดลงกว่าคนที่เดินน้อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญ

สรุปว่าผู้สูงอายุจะเดินให้ได้ผลดีต่อสุขภาพอย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย หากถือเอาตามหลักฐานการวิจัยทางคลินิกที่เชื่อถือได้ อย่างน้อยก็ควรเดินวันละ 6,000 ก้าวขึ้นไปครับ

3. ข้อนี้ท่านไม่ได้ถามแต่ผมแถมให้ การออกกำลังกายนี้เป็นที่รู้กันมานานแล้วว่ามันเป็นยาวิเศษ และเป็นยาที่ออกฤทธิ์หรือให้ผลตามขนาด (dose dependent) คือยิ่งออกกำลังกาย ยิ่งให้ผลดีต่อสุขภาพ ดังนั้นถ้าท่านเริ่มเดินวันละนิดๆ หน่อยๆ พอยืดเส้นยืดสายก็ดีกว่าไม่ออกเลย แต่พอเส้นสายยืดดีแล้วก็ค่อยๆ เดินให้มากขึ้น หากผู้สูงอายุเดินได้วันละ 6,000 ก้าวขึ้นไปก็ยิ่งดีครับ

คอลัมน์: สุขภาพ เรื่อง: นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์