ทั้งฟุตบอลยูโร 2020 และโตเกียวโอลิมปิกที่ผ่านไปในเดือนกรกฎาคม เป็นโอกาสที่ประเทศต่างๆ จะได้มีงานรื่นเริงเฉลิมฉลองท่ามกลางภาวะโควิด และเป็นกำลังใจให้ผู้คนฝ่าฟันวิกฤติการระบาดนี้ไป ใน สปป.ลาวก็มีการติดตามมหกรรมกีฬาระดับโลกเป็นประจำ และยังได้ส่งนักกีฬาเข้าแข่งขันโอลิมปิกด้วย คำไทยกับคำลาวที่ใช้เกี่ยวกับกีฬามีความแตกต่างกันมาก หากไม่ได้แปลทับศัพท์จากภาษาอังกฤษ ลองมาเรียนรู้ศัพท์กีฬาภาษาลาวกัน
ບານເຕະ บานเตะ คือ ฟุตบอล คำว่า บาน นั้นถ่ายเสียงมาจาก ball ใช้เรียกกีฬาที่เป็นลูกกลมเกือบทุกชนิดในภาษาลาว บานเตะ คือกีฬาลูกบอลที่ใช้เท้าเตะ คล้ายกับคำที่พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์แปลเป็นไทยไว้ว่า “หมากเตะ” แต่ไม่ติดปากคนไทย ภาษาไทยจึงใช้ทับศัพท์ว่าฟุตบอล
ເຕະແຈ เตะแจ คือ การเตะมุม คำว่า แจ แปลว่า มุม ในภาษาไทยอีสานอาจมีสำเนียงเพี้ยนไปเป็น แก เมื่อนำมาผสมกันเป็น เตะแจ ก็เป็นคำเดียวกับการเตะมุมของไทย
ບານບ້ວງ บานบ่วง คือ บาสเก็ตบอล ບ້ວງ บ่วง คือห่วง หรือตะกร้า การเล่นกีฬาบานบ่วงเป็นการใช้ลูกบอลโยนให้เข้าห่วงหรือตะกร้านั้นเพื่อทำคะแนน
ບານສົ່ງ บานส่ง คือ วอลเลย์บอล วอลเลย์บอลมีการส่งลูกกันไปมาก่อนที่จะทำคะแนน ภาษาลาวจึงเรียกตามลักษณะการเล่นลูกบอลว่า บานส่ง
ກະຕໍ້ กะต้อ คือ ตะกร้อ ภาษาลาวกับภาษาไทยในศัพท์ที่คล้ายคลึงกันนี้มีการสลับตัวอักษรกัน เช่น ກະຕ້າ กะต้า คือ ตะกร้า กีฬาตะกร้อเป็นวัฒนธรรมร่วมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาเนิ่นนาน กริยาภาษาลาวของตะกร้อยังมีคำที่ใช้เฉพาะอีก คือ ເຕາະກະຕໍ້ เตาะกะต้อ ใช้แทนคำว่าเตะตะกร้อ เพราะตะกร้อใช้เท้าเดาะให้กระดอนขึ้นลง ไม่ได้เตะ
ລອຍນ້ຳ ลอยน้ำ คือ ว่ายน้ำ กีฬาว่ายน้ำได้รับความนิยมอย่างมากในเมืองใหญ่ของ สปป.ลาว บ้านของเศรษฐีมักสร้าง ສະລອຍນ້ຳ สระลอยน้ำส่วนตัวไว้ และในเมืองใหญ่อย่างเวียงจัน หรือปากเซ ก็มีสระว่ายน้ำที่เป็นของเอกชนเปิดให้คนทั่วไปเข้าไปลอยน้ำเล่นกันมากขึ้น
ศัพท์กีฬาภาษาลาวที่แปลจากภาษาอังกฤษ มักเป็นคำที่ตรงตัวเข้าใจง่าย น่าคิดและน่าลองนำมาใช้ตามในภาษาไทย
คอลัมน์: ไขคำข้ามโขง
เรื่อง: ธีรภัทร เจริญสุข
