วันนี้มีคนเสนอขายสินค้าที่หลากหลายเพื่อให้อายุยืน ทั้งวิตามิน อาหารเสริม สเต็มเซลล์ โดยอ้างงานวิจัยสารพัด แต่ความเป็นจริงคืองานวิจัยที่จะพิสูจน์ว่าอะไรทำให้คนอายุยืนนั้นต้องมีระยะเวลาวิจัยนานหลายสิบปีขึ้นไป และตอนนี้มีงานวิจัยเพียงชิ้นเดียวที่เข้าเกณฑ์ คือ Adult Development Study ของฮาร์วาร์ด ใช้เวลาทำวิจัยนาน 83 ปี ใช้นักวิจัยถึงสามชั่วอายุคน เริ่มต้นติดตามคนแค่ 724 คน จนถึงปัจจุบันติดตามอยู่ราว 2,000 คน วันนี้เรามาพูดถึงงานวิจัยดังกล่าว
ปัจจัยประการเดียวที่ทำให้คนอายุยืน สุขภาพดี และมีความสุขในชีวิตในงานวิจัยนี้ไม่ใช่อาหาร ไม่ใช่การมีหรือไม่มีเงิน ไม่ใช่การมีนิสัยออกกำลังกายหรือไม่ออก ไม่ใช่การมีการศึกษาสูงหรือต่ำ ไม่ใช่การได้ทำงานดีๆเท่ๆ (รวมทั้งเป็นประธานาธิบดี) หรือไม่ได้ทำ แต่อยู่ที่การมีอายุยืนในงานวิจัยนี้คือการมีสัมพันธภาพที่ดีกับคนรอบตัว (social connectedness) งานวิจัยนี้ได้บัญญัติศัพท์ใหม่ไว้คำหนึ่งว่า ‘ความฟิตทางสังคม (social fitness)’ และได้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ย่อยที่จะก่อให้เกิดความฟิตทางสังคมไว้ 7 ด้าน ซึ่งผมเรียกว่าเจ็ดใครหนอ ได้แก่
- 1. Safety ใครหนอที่เมื่อเรารู้สึกอยู่ในภาวะวิกฤติหรือไม่ปลอดภัย เราจะวิ่งไปหาเขา
- Leaning & growth ใครหนอที่กระตุ้นให้เรากล้าทดลองเรียนรู้ กล้าเสี่ยง กล้าทำสิ่งใหม่ๆ กล้าล่าความฝัน เราเลยได้เรียนรู้และเติบโต
- Closeness ใครหนอที่ใกล้ชิดกับเราจนรู้จักเราอย่างแจ่มแจ้ง เมื่อรู้สึกท้อแท้หดหู่เราก็จะไปหาเขา
- Identity affirmation ใครหนอที่เป็นคนคอยเตือนสติเรา เพื่อไม่ให้เราลืมตัวว่าเราเป็นใคร มาจากไหน และจะไปไหนต่อ
- Intimacy ใครหนอที่เราโรแมนติกหวานแหววด้วยอย่างลึกซึ้งเป็นประจำ (นับรวมกิ๊กด้วยไหมเนี่ย อิอิ)
- 6. Help ใครหนอที่ช่วยเราได้ทุกเรื่อง ไม้จิ้มฟันยันเรือรบ เรื่องเล็กน้อยเช่นจะปลูกผักอย่างไร จะซ่อมก๊อกน้ำอย่างไร เราปรึกษาเขาได้หมด
- Fun ใครหนอที่ทำให้เรายิ้มและหัวเราะได้ และเราสบายใจที่ได้อยู่ใกล้
ลองสำรวจพฤติกรรมในชีวิตของท่านดูนะครับ ว่าเรามีครบทั้งเจ็ดใครหนอหรือยัง ถ้ายังก็คงต้องขยันหามาเพิ่ม ถ้ามีแล้วแต่ห่างเหินไปก็จะได้โทร.หา เพื่อเสริม social fitness ให้เราอายุยืนไง
คอลัมน์: สุขภาพ
เรื่อง: นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
 งานวิจัยนี้ได้บัญญัติศัพท์ใหม่ไว้คำหนึ่งว่า ‘ความฟิตทางสังคม (social fitness)’){kind=link}