ทุกวันนี้มนุษย์ต้องเผชิญสถานการณ์ที่หมิ่นเหม่ต่อการสูญเสียทรัพย์ เสียรู้ เสียความรู้สึก หรือแม้แต่การเจ็บป่วย อย่างไรก็ดี ประสบการณ์ชีวิตทำให้รู้ว่ามีวิธีป้องกันในทางปฏิบัติได้จริง ดังที่ได้รวบรวมมานี้
เรื่องแรก การลืมสายสร้อยมีค่าซึ่งมักเกิดขึ้นเมื่ออาบน้ำในสถานที่อื่นอันไม่ใช่บ้านของตนเอง เช่น โรงแรม คลับ ออกกำลังกาย สระว่ายน้ำ ฯลฯ ที่เกิดขึ้นบ่อยก็คือชอบแขวนสายสร้อยซึ่งอาจมีพระด้วยไว้กับที่แขวนเสื้อผ้าข้างบานประตูก่อนอาบน้ำ และกลับบ้านโดยลืมสายสร้อยทิ้งไว้ วิธีป้องกันการหลงลืมที่ได้ผลคือก่อนอาบน้ำจงวางสายสร้อยลงบนผ้าเช็ดตัวที่วางเตรียมไว้ก่อนอาบน้ำ หากทำเช่นนี้แล้วเมื่ออาบน้ำเสร็จก็จะต้องสวมสายสร้อยทันทีก่อนใช้ผ้าเช็ดตัว
เรื่องที่สอง ต้องระวังการใช้จ่ายด้วยธนบัตรมูลค่าสูงทุกครั้ง เช่น ธนบัตรพันบาท ความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นก็คืออาจลืมเงินทอน หรือถูกมั่วโดยผู้ขายแกล้งทำเป็นได้รับแบงก์ร้อยหรือห้าร้อย ทำให้ต้องเสียอารมณ์ ต้องถกเถียง หรือตนเองอาจไม่แน่ใจว่าได้ให้ธนบัตรมูลค่าใดไปจนอาจสูญเสียเงินอย่างไม่สมควรได้ วิธีป้องกันก็คือทุกครั้งที่หยิบธนบัตรพันบาทออกมาใช้ จงพูดว่า “แบงก์พันนะ” ซึ่งจะเป็นการเตือนตัวเอง เตือนผู้ขายไม่ให้คิดไม่ซื่อ และหากมีปัญหาถกเถียงกันว่าใช้ธนบัตรมูลค่าเท่าใดแน่ ก็จะสามารถยืนยันว่าได้พูดเมื่อกี้แล้วว่าเป็นแบงก์พัน
เรื่องที่สาม ถ้าจะซื้อมือบิดเปิดปิดประตูครั้งต่อไปแล้ว หากเป็นไปได้ควรซื้อที่เป็นทองเหลืองมากกว่าโลหะชนิดอื่น เพราะทองเหลืองมีคุณสมบัติพิเศษในการฆ่าแบคทีเรียและไวรัส (เชื้อโรคสองชนิดนี้แตกต่างกันคือ แบคทีเรียขนาดเล็กสุดมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.4 ไมครอน แต่ไวรัสมีขนาดประมาณ 0.02 ถึง 0.25 ไมครอน) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นไวรัสก่อให้เกิด COVID-19 นั้นทองเหลืองฆ่าได้ในเวลาไม่กี่นาที่
เรื่องที่สี่ ในบ้านเราหากแหงนขึ้นไปมองตึกริมถนนหรือริมตรอกซอย จะเห็นเครื่องปรับอากาศจำนวนมากที่ติดตั้งกับผนังกำแพงโดยมีเหล็กฉากเป็นตัวยึดอยู่ สิ่งเหล่านี้อาจเป็นภยันตรายอย่างยิ่งหากเหล็กฉากผุกร่อนจนเครื่องปรับอากาศหล่นลงมาใกล้ทางเดินเท้าที่ผู้คนสัญจรไปมา ดังนั้นจึงควรระวังเดินให้ห่างจากบริเวณล่อแหลมเสมอ
เรื่องที่ห้า รถยนต์เกียร์ออโตเมติกนั้นสะดวกสบายแก่ผู้ใช้ แต่อาจเป็นภัยแก่ผู้คนโดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กที่เดินผ่านไปมาทั้งหน้าหรือหลังรถได้ สิ่งที่อันตรายที่สุดคือจอดรถติดเครื่องไว้และใส่เกียร์ N หรือเกียร์ว่าง แม้บริษัทผู้สร้างรถยนต์จะสร้างให้ก้านเกียร์หลุดจากตำแหน่งนี้ไปสู่ D คือเดินหน้าหรือ R คือถอยหลังได้ยากมาก แต่ก็มีเป็นไปได้ที่อาจมีคนไปสะกิดโดนก้านเกียร์เข้า เช่นตอนขนของไปวางไว้ใกล้เกียร์จากประตูอีกด้านของคนขับ จนรถเคลื่อนที่โดยไม่สามารถบังคับให้หยุดได้
อันตรายอีกจุดหนึ่งก็คือเมื่อผู้ขับขี่ตกใจ เมา ป่วยไข้ หรือเผอเรอ ใส่เกียร์ D หรือ R ในขณะที่มีคนขวางอยู่ และรถวิ่งกระชากออกไป โศกนาฏกรรมดังกล่าวนี้เกิดขึ้นทุกเมื่อเชื่อวันทั่วโลก
เรื่องที่หก ประตูบานใหญ่ที่เปิดให้รถเข้าออกบ้านไม่ว่าแบบเลื่อนหรือแบบบานเปิด มักมีน้ำหนักมาก สิ่งที่ต้องระวังอย่างยิ่งก็คือการล้มของประตูลงมาทับผู้คนที่เปิดปิดหรือเดินผ่านไปมา ประตูบานเลื่อนนั้นมักมีตลับลูกปืนรับการเลื่อนอยู่ที่ปลายรองด้านหนึ่ง และทำหน้าที่รับการโค่นล้มของประตู แต่นานวันเข้าสนิมกัดกร่อนจนกลไกรับน้ำหนักเสื่อมสภาพ บานประตูทั้งบานก็จะล้มครืน สิ่งที่ควรทำอย่างยิ่งคือตรวจสอบสภาพ และหากเป็นไปได้ควรเปลี่ยนระบบใหม่ของการรับน้ำหนักประตูเสียใหม่
เรื่องที่เจ็ด การเปิดเผยเรื่องราวของตนเองในด้านลบเพื่อแสดงความจริงใจนั้น พึงกระทำด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ เพราะการพูดเปิดอกอาจกระตุ้นให้ผู้รับฟังเกิดจินตนาการจนเลยเถิดและด่วนสรุปหรือตัดสินอะไรง่ายๆ เพราะเรื่องเล่าออกจากปากของเขาเอง ดังนั้นต้องเป็นจริงอย่างแน่นอน การกระตุ้นด้วยการเล่าแนวดังกล่าวจึงเป็นผลเสียแก่ผู้เล่า
ตัวอย่างเช่น บอกว่าเป็น “คนปานกลางและไม่ค่อยทันคน” ในใจของผู้รับฟังอาจสรุปว่าเป็นคนไม่ฉลาดและซื่อบื้อ “ตัดสินใจพลาดบ่อยครั้ง” (คนไม่ได้เรื่อง) “เคยมีแฟนมา 3-4 คน” (จริงๆ คงเคยมีมาแล้วเป็นโหล) “คดีชกต่อยนั้น บัดนี้เคลียร์หมดแล้ว” (คนก้าวร้าว) “ตอนหนุ่มๆ ผมเคยนอกใจภรรยา” (ตอนนี้แก่แล้ว ลายก็คงเหมือนเดิม) ฯลฯ
การรู้จักป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในชีวิตประจำวันไว้ก่อนจึงเป็นเรื่องสำคัญ เพราะการแก้ไขภายหลังนั้นกินเวลา กินเงินทอง และสร้างความรำคาญใจได้มาก ข้อแนะนำเหล่านี้สามารถนำไปปฏิบัติได้จริงเพราะผ่านการพิสูจน์มาแล้วทั้งสิ้น
คอลัมน์: สารบำรุงสมอง
เรื่อง: รศ.ดร.วรากรณ์ สามโกเศศ
