หมายเหตุของยุคสมัย อาจไม่ได้จารึกไว้อย่างเป็นทางการของวิชาประวัติศาสตร์ แต่อาจถูกบันทึกไว้ในรูปแบบของนิทาน บทกวี นวนิยาย หรือบทเพลง ก็เป็นได้
และหนึ่งในหมายเหตุทางประวัติศาสตร์ที่ชัดเจน แจ่มใส คือ ความเป็นมาของเพลงลูกทุ่งไทยนั่นเอง
ทำไมเพลงลูกทุ่งถึงได้รับความนิยม มาทุกยุคทุกสมัย จนกระทั่งแม้ในปัจจุบันนี้ ก็มีคำตอบง่ายๆ คือ
- เป็นข้อมูลทางประวัติศาสตร์
ทั้งทางสังคม ความเป็นอยู่ ความเปลี่ยนแปลง รวมทั้งทางเศรษฐกิจ และการเมืองได้เป็นอย่างดี
เราจะได้รู้จากเพลงลูกทุ่งในสมัยนั้น ว่ามีอะไรเกิดขึ้น อะไรที่เข้ามาใหม่ อะไรที่ล้าสมัยแล้ว ทำให้รู้ความเป็นมาของประเทศไทย ตั้งแต่อดีตจนปัจจุบันนี้ได้ผ่านเพลงลูกทุ่งไทย
- แสดงถึงภูมิปัญญา
สไตล์เพลงลูกทุ่ง ที่คล้องจอง มีจังหวะที่สนุกสนาน หรือบางเพลงอาจจะเศร้าจับใจ แสดงออกถึงความสามารถของผู้ประพันธ์เพลง ที่มีความเก่งทั้งในการเลือกสรรถ้อยคำ การสร้างท่วงทำนองให้รื่นหู และมีความเป็นเจ้าบทเจ้ากลอน
ซึ่งความสามารถเช่นนี้ ถือว่าเป็นทรัพย์สินทางปัญญาที่ทรงคุณค่า และมาจากภูมิปัญญาของคนไทย
- เข้าใจง่าย
เอกลักษณ์อย่างหนึ่งของเพลงลูกทุ่งคือ คือ ความเรียบง่าย ตรงไปตรงมา ทำให้เวลาฟังแล้วสื่อได้ตรงใจ เพราะเข้าใจง่าย
รักก็บอกว่ารัก เสียใจก็คือเสียใจ ไม่อ้อมค้อม วกวน จนต้องตีความกันหลายชั้น กว่าจะเข้าใจ
และด้วยการใช้ภาษาที่คนทั่วไปใช้ หรือภาษาที่นิยมในสมัยนั้น ทำให้คนฟังจดจำได้ หรือจะร้องตามก็ไม่ยาก
จากความเรียบง่ายเช่นนี้ จึงทำให้เพลงลูกทุ่งมีโอกาสเข้าถึงคนไทยในทุกชนชั้นได้ไม่ยาก
ดังจะเห็นได้ว่า “พุ่มพวง ดวงจันทร์” เคยเปิดคอนเสิร์ตเพลงลูกทุ่งในโรงแรมดุสิตธานี จนประสบความสำเร็จเป็นอย่างดีมาแล้ว
- ความเป็นไทย
นอกจากบทเพลงลูกทุ่งจะสะท้อนถึงชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทย ความเป็นไปของสังคม ภาษาที่ใช้ก็เป็นภาษาไทยที่ถูกร้อยเรียงให้คล้องจองสวยงาม เข้าถึงใจของคนไทย
ท่วงทำนองก็ยังมีเอกลักษณ์ความเป็นไทย ที่ไม่ได้เลียนแบบมาจากชาติใด
และข้อสำคัญ คือ วิธีการร้องเพลงลูกทุ่ง จะมีลักษณะเฉพาะตัวสูงมาก การเอื้อนเสียงสูง เสียงต่ำ คำสั้น คำยาว บางทีการร้องคำเดียว แต่เปลี่ยนไปหลายคีย์ อันนี้ถือเป็นเอกลักษณ์ ที่น่าภาคภูมิใจของเพลงไทยลูกทุ่ง
และการร้องเพลงลูกทุ่ง ก็ไม่ใช่จะร้องได้ง่ายๆ หลายคนที่ถนัดเพลงสากล เพลงไทยสากล เพลงป๊อป ก็ไม่อาจจะร้องเพลงลูกทุ่งได้ หรือ ร้องได้ ก็ไม่ถึง เหมือนคนที่ร้องเพลงลูกทุ่งแท้ๆ
เพลงลูกทุ่ง อาจจะเกิดมาจากท้องถิ่นไทย มีประวัติศาสตร์อันยาวไกล และมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา
แต่กลิ่นอายของการเป็นเพลงลูกทุ่ง ที่เหมือนกับเอกลักษณ์ประจำชาติที่ยังคงอยู่ และจะอยู่ตลอดไป
เรามีเพลงลูกทุ่ง เป็นเพลงที่มีเอกลักษณ์ชัดเจนของคนไทย ถ้าเราช่วยกันอนุรักษ์ สนับสนุน ให้เพลงลูกทุ่งไทย ดำรงอยู่ต่อไป เพื่อความภาคภูมิใจของคนไทยทุกคน
ช่วยกันทำให้ ลูกทุ่งไทยโรจน์รุ่ง ลูกทุ่ง go on
คอลัมน์: ก้าวไกลไปข้างหน้า
เรื่อง: จตุพล ชมภูนิช
ภาพ: ขวัญญาณี ศิรธนอนันต์
