ภาษาลาวมีคำเรียกวัตถุฟากฟ้าเป็นคำเฉพาะของตน และใช้คล้ายกับคำไทยร่วมรากเดียวกัน ลาวมีเรื่องราวหลากหลายที่เล่าถึงท้องฟ้าตั้งแต่เรื่องผีฟ้าพญาแถน และตำนานที่สืบทอดกันมาในเผ่าไท-ลาว แต่ถ้าเป็นวิทยาศาสตร์ท้องฟ้าสมัยใหม่ ลาวได้รับอิทธิพลจากคำแปลภาษาไทยเป็นอย่างมาก มีใช้ทั้งในตำราเรียนและเอกสารทางวิชาการ
ຕາເວັນ ตาเว็น หมายถึง ตะวัน หรือดวงอาทิตย์ มีความหมายตามนิทานปรัมปราว่าเป็นดวงตาของเวลากลางวัน หรือเวลาเว็นในภาษาลาว เช่นเดียวกับ ตาวัน ในภาษาไทย โดยไม่ได้กร่อนเสียงสระอาให้สั้นลงเป็นสระอะ
ອີເກິ້ງ ເດືອນ ພະຈັນ อีเกิ้ง เดือน พะจัน ทุกคำหมายถึง พระจันทร์ คำว่า อีเกิ้ง เป็นภาษาลาวดั้งเดิมที่ไม่มีคำอื่นในภาษาไทยภาคกลางมาเทียบ ส่วนคำว่าเดือน มาจากรากภาษาร่วมไทย-ลาว และคำว่า พะจัน มาจากภาษาสันสกฤตที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพุทธ-พราหมณ์
ດາວເຄາະ ดาวเคาะ คือ ดาวเคราะห์ เป็นการถอดเสียงที่ลดตัวสะกดควบกล้ำและการันต์ลงหลังการปฏิรูปภาษาลาว หมายถึงดาวที่มีแสงอยู่นิ่งบนฟ้า
ດາວພະຫັດ ดาวพะหัด คือ ดาวพฤหัสบดี เป็นการกร่อนเสียงลงให้ออกเสียงง่าย และใช้คำนี้กับวันพฤหัส เป็น วันพะหัด เช่นกัน
ເມກ เมก คือ เมฆ บนท้องฟ้า นอกจากนั้นภาษาลาวยังใช้คำว่า ນະພາຄົດ นะพาคด และ ພະລາຫົກ พะลาหก เป็นคำไวพจน์เชิงวรรณคดีแปลว่าเมฆเช่นกัน
ປິ່ນອ້ອມ ปิ่นอ้อม หมายถึง วงโคจร เป็นลักษณะการหมุนรอบวัตถุอื่นของวัตถุฟากฟ้า เช่น ดวงจันทร์ปิ่นอ้อมโลก คือ ดวงจันทร์โคจรรอบโลก
คอลัมน์: ไขคำข้ามโขง
เรื่อง: ธีรภัทร เจริญสุข