“เรียนปรึกษาคุณหมอเรื่องในอนาคตค่ะ ว่าถ้าดิฉันซึ่งไม่ได้แต่งงาน ออกจากงานประจำมาแล้ว และขายกาแฟ รายได้ 7,000-10,000 บาทต่อเดือน กำลังลังเลว่าจะต่อสิทธิประกันสังคมมาตรา 39 เพื่อเอาสิทธิรักษาพยาบาลต่อไป หรือไปใช้สิทธิบัตรทอง แต่ได้เงินบำนาญจากประกันสังคมเดือนละ 3,000 บาทต่อเดือน ตอนอายุ 60 ปีถึงตายดีคะ..”
ตอบครับ
- ถามว่าแก่แล้วจะหยุดต่อบัตรประกันสังคมเพื่อเอาสิทธิบำนาญเดือนละ 3,000 บาท แล้วไปใช้สิทธิรักษาพยาบาลจากบัตรทองดีไหม ตอบว่า ดีครับ ถ้าทั้งสองระบบนั้นไม่ล่มไปเสียก่อน
ในคำตอบนี้ผมแยกเป็นสี่ประเด็นนะ
ประเด็นที่ 1 อะไรคือส่วนที่ดีที่สุดของบัตรประกันสังคม ตอบว่าบำนาญนั่นแหละครับ เป็นส่วนที่ดีที่สุดของบัตรประกันสังคม เพราะในบรรดาเงินประกันสังคมที่เก็บไปทั้งหมด ราวร้อยละ 90 จะเป็นกองทุนชราภาพ ก็คือบำนาญนั่นแหละ ดังนั้นหากคุณมีสิทธิประกันสังคม เรื่องอะไรจะทิ้งส่วนที่ดีที่สุดและเป็นร้อยละ 90 ของระบบนี้ไปรับแค่สิทธิรักษาพยาบาลซึ่งเป็นแค่ร้อยละ 10 ของระบบละครับ ว่าที่จริงแล้วการมีมาตรา 39 คือเปิดให้ผู้ชราต่อสิทธิได้ด้วยการเป็นผู้ประกันตนเองนั้น เป็นลูกเล่นที่จะชะลอการจ่ายบำนาญนั่นเอง ถ้าสมาชิกขยันต่อบัตรกันมาก ก็จะได้ตายไปทั้งๆ ที่ยังเป็นสมาชิกซึ่งต้องจ่ายเงินสมทบทุกเดือนจึงเท่ากับอยู่ในฐานะผู้เลี้ยงระบบ แทนที่จะเป็นผู้รับบำนาญซึ่งอยู่ในฐานะผู้เป็นภาระต่อระบบ
ประเด็นที่ 2 การย้ายไปใช้สิทธิรักษาพยาบาลจากบัตรทอง กับการใช้สิทธิรักษาพยาบาลของประกันสังคม อะไรดีกว่ากัน ตอบว่าบัตรทองดีกว่าในแง่ของระบบเครือข่ายการดูแลสุขภาพที่ครอบคลุมกว่า คือเริ่มตั้งแต่พยาบาลเยี่ยมบ้านใกล้บ้านใกล้ใจหรือโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) จนถึงโรงพยาบาลศูนย์ที่มีขีดความสามารถรักษาโรคลึกได้ครบถ้วน ส่วนประกันสังคมนั้นดีกว่าในแง่สามารถเลือกโรงพยาบาลเอกชนเป็นโรงพยาบาลคู่สัญญาได้ (หากมองว่าโรงพยาบาลเอกชนสวยงามและสะดวกสบายกว่าโรงพยาบาลของรัฐ) ส่วนคุณภาพการรักษานั้นไม่ต่างกัน ผมมีความเห็นว่าดีพอๆ กันครับ แล้วแต่คนชอบ
ประเด็นที่ 3 ทั้งสองระบบมั่นคงไหม ตอบว่าโลกนี้ไม่มีอะไรมั่นคง คุณควรอยู่กับปัจจุบันและยอมรับความไม่แน่นอนของอนาคต สมัยผมเป็นหมออยู่นิวซีแลนด์ซึ่งเป็นประเทศสังคมนิยมที่จัดว่าเป็นสวรรค์ของประชาชน แล้วอยู่มาวันหนึ่ง ประมาณ ค.ศ.1989 ถ้าจำไม่ผิด รัฐบาลก็ประกาศปฏิรูประบบประกันสังคม ทำเอาเงินเฟ้อ สินค้าแพงขึ้นแบบช็อคซินีมา อย่างคุณยายคนหนึ่งต่อคิวซื้อไก่ย่าง พอคิวถึงตัวเองสอบถามรู้ราคาไก่ย่างแล้วกลับเปลี่ยนใจไม่ซื้อ แล้วก็มีการเลื่อนอายุผู้รับบำนาญออกไป ผู้คนร้องแรกแหกกระเชอกันราวกับว่าโลกจะแตก เวลาออกตรวจคนไข้ผมต้องเสียเวลาฟังคนแก่บ่นเรื่องเงินไม่พอซื้อของกิน แต่ลงท้ายก็ไม่เห็นมีใครเป็นอะไรไป ทุกคนยอมรับกันได้ ที่เล่าให้ฟังนี้เพื่อให้เข้าใจว่าต่อให้ประเทศมีฐานะดีขนาดนั้น อะไรที่เคยมีเคยได้ มันก็อาจเปลี่ยนเป็นไม่มีไม่ได้
ประเด็นที่ 4 ในระหว่างสองระบบ ระบบบัตรทองกับประกันสังคม อย่างไหนมั่นคงกว่ากัน ตอบว่ามั่นคงพอๆ กัน แต่มั่นคงแบบไทยๆ นะ คือมั่นคงแบบถูไถไปตามเรื่อง
คอลัมน์: สุขภาพ
เรื่อง: นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
