Guillermo del Toro’s Cabinet of Curiosities คนนอก (วง) กับคนเศร้า

Guillermo del Toro’s Cabinet of Curiosities

คนนอก (วง) กับคนเศร้า

ถ้าเปรียบกับนิทรรศการในพิพิธภัณฑ์ Guillermo del Toro’s Cabinet of Curiosities ก็เป็นเสมือนนิทรรศการสยองขวัญผสมไซไฟที่มี curator หรือภัณฑารักษ์ชื่อ กีเยร์โม เดล โตโร คัดสรรผลงานหนัง 8 เรื่องมานำเสนอ

ในส่วนหน้าฉาก เดล โตโร เป็นผู้ออกมาแนะนำเชิงโหมโรงให้ผู้ชมแต่ละเรื่องเตรียมตัวว่าจะได้ดูอะไร ในส่วนหลังฉาก เดล โตโร เป็นทั้งหนึ่งในผู้อำนวยการสร้าง เขียนบทในบางเรื่อง รวมถึงคัดสรรนักเขียนบทกับผู้กำกับมาทำหนัง

ทั้ง 8 เรื่องใช้ผู้กำกับ 8 คน จึงแตกต่างกันทั้งสไตล์และอารมณ์หนัง ความสนุกแปรผันตามรสนิยมคนดูว่าจะชอบแนวไหน บางเรื่องอืดช้า บางเรื่องตื่นเต้น บางเรื่องซับซ้อน บางเรื่องเนื้อหาบางเบา แต่จุดที่ถือว่าทุกเรื่องถือว่าสอบผ่านด้วยคะแนนดีใกล้เคียงกันหมดคืองานสร้างและการกำกับศิลป์ ซึ่งเป็นงานถนัดของเดล โตโร หากพิจารณาจากหนังทุกเรื่องที่เขากำกับ ไม่ว่าภาพรวมจะดีหรือแย่ แต่สองส่วนนี้ยังคงยอดเยี่ยมเสมอ

ในบรรดาแปดเรื่อง ถ้าชอบสนุกลุ้นระทึกมีแอ็กชันมากสุดต้องยกให้ Graveyard Rats โดยผู้กำกับ Vincenzo Natali ผู้เคยทำหนังระทึกขวัญปนสยองอย่าง Cube

ตัวละครนำในเรื่องถูกความโลภล่อใจจนถลำตัวไปสู่หายนะ แต่ก็เป็นตัวละครที่มีเสน่ห์ให้คนดูเอาใจช่วยด้วยเช่นกัน เมื่อเขาต้องลงไปติดแหง็กในพื้นที่แคบๆใต้สุสานพร้อมหนูปีศาจกับตัวประหลาดที่รุมเล่นงานเขา การดิ้นรนของตัวละครในสถานการณ์คับขันคือส่วนผสมที่ลงตัวให้คนดูได้ลุ้นไปจนจบ

ถ้าชอบความสนุกแบบขบคิด The Autopsy ก็เป็นตอนที่ตอบโจทย์ เมื่อมนุษย์ต่างดาวซึ่งมีชีวิตอยู่ได้ในรูปแบบปรสิตเข้าครอบครองร่างมนุษย์ในศพที่กำลังจะถูกหมอผ่าชันสูตรหาสาเหตุการตาย และหมอก็ต้องหาทางเอาตัวรอดจากแผนการครอบครองร่างมนุษย์ที่มีเขาเป็นเป้าหมายรายต่อไป

สำหรับคนรัก H. P. Lovecraft และงานศิลปะ น่าจะปลื้ม Pickman’s Model ที่ค่อยๆ ปอกเปลือกสภาพจิตใจของศิลปินผู้ถลำสู่ด้านมืดมนกับภาพวาดสยองซึ่งคล้ายจะสอดคล้องกับชีวิตจริง

และใน 8 เรื่องมีสองเรื่องที่เล่าถึงสภาวะจิตได้อย่างน่าสนใจ

• The Outside – เรื่องของคนนอก

สเตซีย์ขี้เหร่ แต่งตัวเชย เมื่ออยู่ที่ทำงานมีเพื่อนสาวสามสี่คนจับกลุ่มนินทาเม้ามอยกันทั้งเรื่องชีวิตส่วนตัวและเรื่องลูกค้า แต่เธอไม่เคยสุมหัวนินทากับเขาด้วย ไม่มีใครสนใจ แต่ละคนยังใช้ครีมราคาแพงบำรุงผิวให้เธอเห็น เธอรู้สึกถูกกีดกันและเป็น ‘คนวงนอก’ มาตลอด

สามีเป็นเจ้าหน้าที่ตำรวจ คอยปลอบใจเธอเวลาหวาดกลัว ชื่นชมเธอเสมอไม่ว่าคนอื่นจะมองอย่างไร คอยบอกว่าเธองดงามจากภายใน ไม่จำเป็นต้องพยายามปรับเปลี่ยนตัวเองเพื่อให้เข้ากับเพื่อนสาว

ถ้าชีวิตสเตซีย์เป็นหนังดราม่าเน้นให้กำลังใจ การที่ตัวละครหลักอยู่ในภาวะขาดความมั่นใจหรือมีความนับถือตัวเองต่ำ (low esteem) แต่หากมีใครซักคนแบบสามีที่คอยให้กำลังใจ สนับสนุนให้รู้ว่างดงามและมีค่า พอใจคุณค่าภายในตัวตนก็จะผ่านพ้นปมด้อยที่เกิดในใจนั้นได้

แต่สเตซีย์ไม่ได้เป็นตัวละครในหนังแบบนั้น เธออยู่ในนิทรรศการสยองขวัญของเดล โตโร

เธออยากสวยกว่านี้ ไม่ได้ต้องการงดงามภายใน เธออยากเป็นส่วนหนึ่งของแวดวงเพื่อนสาว ไม่รู้สึกพอใจที่ตัวเองมีดีแบบโดดเดี่ยว

มิหนำซ้ำทุกครั้งที่เปิดทีวี เธอก็จะถูกกล่อมจากพรีเซนเตอร์ครีมบำรุงผิวราคาแพงซึ่งกลุ่มเพื่อนสาวนิยมใช้ ราวกับโฆษณาในทีวีพูดกับเธอโดยตรงให้ใช้ครีมมากขึ้น เพื่อนสาวคนอื่นจะได้เลิกหัวเราะเยาะ จากนั้นชีวิตจะเปลี่ยนเป็นคนใหม่อย่างที่เธอฝัน แล้วเธอก็คุยกับพรีเซนเตอร์ครีมผ่านทางจอโทรทัศน์

ถ้ามองในเชิงการแพทย์ มันอาจเป็นอาการป่วยทางจิตของสเตซีย์ อาการแบบนี้เรียกว่า delusion of reference คือหลงผิดคิดว่าคนในโทรทัศน์หรือคนรอบข้างกำลังสื่อสารถึงตัวเอง แม้ผิวหนังจะแดงลอกเพราะครีมบำรุงผิวเหมือนแพ้รุนแรง แต่เจ้าตัวก็ยังมีอาการหลงผิด คิดว่าผิวกำลังจะสวยขึ้นหลังจากหนังลอก

ดังนั้นถึงสามีจะชื่นชมและสนับสนุน แต่เธอกลับไม่ได้รู้สึกพอใจตัวเอง เธอยังมุ่งมั่นทำทุกอย่างเพื่อให้สวยขึ้นและเป็นที่ยอมรับของกลุ่มเพื่อนๆ และเมื่อสามีไม่สนับสนุนในแบบที่เธอต้องการ (เช่น เธออยากให้สามีสนับสนุนว่าครีมจะช่วยให้เธอสวยขึ้น แต่สามีกลับบอกให้เลิกใช้) แถมพยายามจะฉุดรั้งไม่ให้เธอเปลี่ยนแปลง จากแรงใจจึงกลายเป็นอุปสรรคที่ขัดขวางไม่ให้บรรลุเป้า

การหมกมุ่นที่จะเปลี่ยนแปลงให้ตัวเองดีกว่านี้ บวกแรงขับของ “ความรู้สึกเป็นคนนอก” ที่อยากเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ในท่ามกลางกระแสของอุตสาหกรรมกับสื่อโฆษณาที่เข้ามาหากินกับภาวะ low self esteem ของผู้คน จึงกลายเป็นความสยองขวัญที่ด้านหนึ่งอาจบอกได้ว่ามีปีศาจเข้ามาเกี่ยวพัน หรืออีกนัยหนึ่งคือทั้งเรื่องนั้นสะท้อนภาวะจิตผิดปกติที่รุนแรงขึ้นเรื่อยๆ ของตัวละคร

• The Murmuring – คนเศร้า

เชื่อว่าต้องมีคนผิดหวังกับตอนสุดท้ายในนิทรรศการสยองขวัญชุดนี้ เพราะ The Murmuring เล่าเรื่องอย่างเรียบ ตรงไปตรงมา มี jump scare พอให้ชุ่มชื่นหัวใจคอหนังผีตุ้งแช่เล็กน้อย แล้วก็จบง่ายๆ คนที่คาดหวังความระทึกหรือสยองอาจจะไม่สบอารมณ์

ถ้า The Outside เป็นเรื่องของคนนอก The Murmuring ก็เป็นเรื่องของคนเศร้า เป็นความเศร้าที่เจ้าตัวไม่สามารถสลัดหลุด คือความเศร้าของคนเป็นแม่จากการสูญเสีย (ลูก) ที่เรียกว่า grief และความเศร้านั้นก็ทำลายทุกอย่างรอบตัว ทำลายความสัมพันธ์กับสามีที่พยายามช่วยเหลือเธอ เธอไม่สามารถตอบสนองความรู้สึกรักหรือเซ็กซ์ที่อีกฝ่ายปรารถนา ทำลายชีวิตเธอให้วนอยู่กับความรู้สึกเจ็บปวดเหมือนถูกกักขัง แล้วโหยหาสิ่งที่เรียกว่า “อิสรภาพ” จนน้ำตาไหลเมื่อเห็นคำคำนี้ปรากฏ

ปักษีวิทยาหรือการศึกษานกช่วยให้ตัวละครได้มีอะไรหล่อเลี้ยงชีวิต แต่การได้เห็นฝูงนกโบยบินในท้องฟ้ากว้างก็กระตุ้นความรู้สึกติดกับและไร้อิสระในใจ เธออยากมีอิสระเหมือนนกเหล่านั้น

ความไม่สามารถ move on เริ่มคลี่คลายและได้รับการเยียวยาเมื่อเธอสังเกตเห็นปรากฎการณ์ประหลาดในบ้าน แล้วพบว่าชีวิตของเธอดูจะสอดคล้องกับคนเป็นแม่ในบ้านหลังนั้นหลายอย่าง ทั้งเรื่องลูกตายและการโหยหาอิสรภาพ

การเห็นผีและลูกที่ตายไปในบ้านหลังที่เธอย้ายมา ในแง่หนึ่งอาจเป็นผีจริงๆ แต่อีกแง่หนึ่งก็อาจเป็นเหมือนเจ้าของบ้านเช่าที่บอกเธอในภายหลังว่า คนเรามักเห็นสิ่งที่อยากเห็น เฉกเช่นปรากฏการณ์บินของนกเป็นฝูงในตอนต้นถูกตั้งคำถามว่าเป็นเรื่องลี้ลับเหนือธรรมชาติหรือเป็นวิทยาศาสตร์ที่ยังไม่อาจหาคำตอบได้ แต่มันมีอยู่จริง ไม่ว่าผีจะมีจริงไหม แต่หากเธอไม่กล้าเผชิญหน้าความเจ็บปวดแล้วก้าวต่อไป ผีหรือความเศร้าจากการสูญเสียก็ย่อมจะคอยหลอกหลอนเธอให้รู้สึกเจ็บจริงทุกข์จริงอย่างไม่มีวันสิ้นสุด

คอลัมน์: มองโลกผ่านจอ เรื่อง: “ผมอยู่ข้างหลังคุณ”