ระยะนี้ภาวะเศรษฐกิจของ สปป. ลาวเข้าขั้นวิกฤติ เนื่องจากภาวะเงินเฟ้อ เงินกีบอ่อนค่า สินค้านำเข้ามีราคาแพง เป็นเหตุให้เกิดการรณรงค์ใช้สินค้าที่ผลิตในประเทศลาวขึ้นอย่างกว้างขวาง และให้ช่วยกันใช้จ่ายอย่างประหยัดอดออมเพื่อรักษาระดับอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ สินค้าในร้านค้าต่างๆ ของลาว ซึ่งเดิมทีเป็นของนำเข้าจากเวียดนาม จีน หรือไทย ก็เริ่มทยอยเปลี่ยนเป็นแบรนด์สินค้าที่ผลิตในลาว ใช้ภาษาลาวมากขึ้น
ເຄື່ອງຍ່ອຍ เคื่องย่อย คือสินค้าปลีก สินค้าอุปโภคบริโภคที่ขายตามร้านค้าทั่วไป คำว่า ‘ร้านขายของชำ’ หรือ ‘โชห่วย’ ในภาษาไทยนั้น ภาษาลาวเรียกว่า ຮ້ານເຄື່ອງຍ່ອຍ ซึ่งสามารถพบได้ทั่วไปตามพื้นที่ต่างๆ ของเมือง แต่หลังจากเครือบิ๊กซีขยายสาขาโดยไปซื้อกิจการร้านเคื่องย่อย M Point Mart ในนครหลวงเวียงจันทน์ ร้านเครื่องย่อยของชาวบ้านก็เริ่มลดลงเพราะคนนิยมซื้อหาสินค้าจากร้านที่สะอาดและสว่าง มีมาตรฐานมากกว่า
ກາເຟ กาเฟ คือ กาแฟ เป็นศัพท์ภาษาลาวที่ติดมาจากภาษาฝรั่งเศส café แต่ออกเสียงคล้ายกับเสียงว่า ก่า-เฟ้ โดยไม่แสดงรูปวรรณยุกต์ วัฒนธรรมดื่มกาเฟของลาวได้รับจากฝรั่งเศสสมัยอาณานิคม และมีการปลูกกาเฟบนที่ราบสูงทางตอนเหนือและตอนกลางของประเทศ ได้ผลผลิตที่มีรสชาติดีเป็นเอกลักษณ์ เช่น ที่ราบสูงบอลาเวน หรือบริเวณแขวงจำปาสัก
ສະບູ່ຝຸ່ນ สบู่ฝุ่น คือ ผงซักฟอก แตกต่างจากสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว คำว่า สบู่ฝุ่นนี้เป็นคำที่ใช้มาต่อเนื่องยาวนาน เช่นเดียวกับที่ไทยเคยใช้เรียกในยุคก่อน คือใช้เรียกสิ่งละเอียดแบบผงที่สามารถซักล้างเสื้อผ้าเครื่องใช้ต่างๆ
ຍາຖູແຂ້ວ ยาถูแข้ว คือ ยาสีฟัน คำว่า แข้ว ในภาษาลาวหมายถึงฟัน ส่วนคำว่า ถู มีความหมายเดียวกับคำว่าสีหรือขัด
ສະອິ້ວ สะอิ้ว คือ ซีอิ๊ว หรือซอสถั่วเหลืองปรุงรส คำนี้ในภาษาลาวได้มาจากภาษาจีนแต้จิ๋วเช่นเดียวกับภาษาไทย แต่เสียงที่เพี้ยนนั้นทำให้เกิดการสะกดต่างกัน
ແປ້ງນົວ แป้งนัว คือ ผงชูรส คำว่าแป้ง ใช้บรรยายสิ่งที่เป็นผงละเอียด ส่วน นัว หมายถึงรสอร่อย รสที่เข้ากันดีถูกปาก แป้งนัวเอามาใช้เสริมรสปรุงให้อร่อย เป็นเครื่องปรุงพื้นฐานอย่างหนึ่งคู่ครัวและร้านค้าลาว
ແປ້ງສາລີ แป้งสาลี คือ แป้งข้าวโพด คำนี้หากเห็นในร้านค้าหรือเลือกซื้อแป้งไปทำขนมอาจสับสน เพราะในภาษาลาว ສາລີ หมายถึง ข้าวโพด (corn) ไม่ใช่ข้าวสาลี (wheat) ส่วนแป้งที่ทำจากข้าวสาลีนั้น ภาษาลาวเรียกว่า ແປ້ງເຂົ້າໜົມ แป้งเข้าหนม หรือ ແປ້ງອະເນກປະສົງ แป้งอเนกประสงค์
ถ้ามีแผนเที่ยวเมืองลาวที่ตอนนี้เปิดให้นักท่องเที่ยวเดินทางข้ามไปเป็นปกติแล้ว ก็ควรสนใจศึกษาคำพวกนี้ไว้เพื่อที่จะซื้อของได้ไม่ผิดพลาด
คอลัมน์: ไขคำข้ามโขง
เรื่อง: ธีรภัทร เจริญสุข