มนุษย์ทุกชาติภาษาต่างมีความเชื่อเรื่องผีๆ สางๆ และมีเรื่องเล่าสยองขวัญเกี่ยวกับอิทธิฤทธิ์ปีศาจอยู่ทุกชาติ ส่งผลให้เราท่านต่างมีความรู้สึก “กลัวผี” อยู่ในจิตใต้สำนึก
ก็แลความกลัวนั้นปราชญ์ท่านว่าเกิดจากความไม่รู้ เรากลัวตายก็เพราะเราไม่รู้ว่าตายแล้วจะเป็นอย่างไร ซึ่งหากเรารู้แน่ชัดว่า ความตายคือการย้ายร่างเปลี่ยนภพใหม่ ทิ้งสังขารร่างเดิมที่แสนจะชราภาพแล้วเกิดใหม่เป็นเทวดา มีนางฟ้าหน้าหวานนับพันนับหมื่นเป็นบริวารแวดล้อม ถ้าเป็นดังนี้ ชาวเราคงไม่กลัวตายและยินดีที่จะตาย แต่เหตุการณ์หลังความตายที่รับรู้เป็นเพียงเรื่องเล่า ไม่เคยเห็นจะๆ ว่าคนที่ตายไปแล้วกลับมาบอกได้สักราย
เรื่องภูติผีปีศาจก็เช่นเดียวกัน กระผมผ่านร้อนผ่านหนาวจนล่วงเข้าวัยชราภาพ ยังไม่เคยพบกับใครที่เคยเจอผีจริงๆ มีแต่ผีหลอกๆ ล้วนแต่เรื่องเล่า ซึ่งแต่ละเรื่องมักเป็นผีร้ายทำให้ขวัญหนีดีฝ่อ และเรื่องเล่าผีหลอนก็หลอกกันต่อเนื่องมาหลายชั่วคน จนหล่อหลอมเป็นความกลัวอย่างยากที่จะลบเลือน หากเรื่องเล่าผีหลอกมีแต่เรื่องดีๆ หลอกเมื่อไรก็ให้แต่เลข หรือชี้ขุมทรัพย์ เจอผีแล้วร่ำรวย ก็เชื่อว่าเราท่านคงไม่กลัวและเต็มใจจะเจอกัน
ว่ากันตามเรื่องที่เล่าขาน ผีมีหลายประเภท บางพวกอาศัยอยู่กับคนตัวเป็นๆ เช่น ปอบ กระสือ กระหัง ฯลฯ พวกนี้ชอบกินของสดของคาว รวมถึงตับไตไส้พุงมนุษย์และสัตว์ที่ยังมีชีวิต บางพวกไม่มีร่าง ตายจากมนุษย์ไปแล้วเที่ยวหลอกหลอนผู้คน ซึ่งกระผมไม่ทราบเจตนารมณ์ของผีพวกนี้ว่า หลอกแล้วมันจะได้อะไรขึ้นมา หรือต้องทำตามหน้าที่ผีคือหลอกอย่างไร้เหตุผล โดยเฉพาะเหล่าผีที่ตายแบบไม่ปกติที่เรียกว่า ผีตายโหง ซึ่งมักจะดุร้ายและสันทัดในการหลอก
พฤติการณ์ผีกัดที่นำมาเล่าสู่กันมื้อนี้เก็บความมาจากราชาธิราช วรรณคดีเอกของไทย สำนวนที่เจ้าพระยาพระคลัง (หน) แปลมาจากพงศาวดารมอญด้วยภาษาที่งดงามวิจิตร เนื้อหาว่าด้วยการสงครามระหว่างพม่ากับมอญ ซึ่งฝ่ายมอญมีกรุงหงสาวดีเป็นเมืองหลวง พระเจ้าราชาธิราชสามารถตั้งอาณาจักรเป็นปึกแผ่นเพราะฝีมือของยอดอำมาตย์และยอดขุนพล เช่น อำมาตย์ทินมณีกรอด สมิงพ่อเพชร สมิงนครอินทร์ สมิงพระราม เป็นต้น
สมิงพระรามเป็นทหารเอกยอดฝีมือของฝ่ายมอญที่ถูกพม่าจับได้เพราะช้างศึกติดหล่ม ซึ่งตอนปลายของเรื่องหนีกลับมาได้ พระเจ้าราชาธิราชปูนบำเหน็จศึกให้เป็นเจ้าเมืองวาน เมื่อจุลศักราช 787 ต่อมาพระเจ้าราชาธิราชสิ้นพระชนม์ พระยาเกียรผู้เป็นพระราชโอรสได้ราชสมบัติทรงนามว่า พระเจ้าสุโทธรรมราชาธิราช วันหนึ่งสมิงพระรามขี่ม้าไปเฝ้า เมื่อเดินทางกลับถูกผีข้างทางกัด อาการสาหัสถึงตาย ลองอ่านเรื่องผีสำนวนเจ้าพระยาพระคลัง (หน) กันครับ
“…อยู่มาวันหนึ่งเกิดโจรที่บ้านมะอิภาย ชาวบ้านทั้งปวงช่วยกันจับโจรได้แล้ว ผ่าอกเสียบไว้ที่นอกบ้านใกล้ทางเดินในวัด หวังจะให้คนทั้งปวงเห็นเป็นอย่าง สมิงพระรามมาเฝ้าแล้วกลับไปเมือง เวลาจวนเย็น ไปถึงตำบลที่เสียบโจรไว้นั้น ปีศาจโจรร้ายกำเริบจึงหลอนเรียกว่า เจ้าสมิงพระรามเอยขอขี่ม้าด้วย สมิงพระรามคิดขัดใจไว้ว่า ใครหนอมาเรียกชื่อเราดังนี้ จึงขับม้าเข้าไปดูเห็นศพโจรซึ่งเสียบไว้นั้น รู้ว่าปีศาจหลอกก็โกรธจึงร้องตวาดว่า เขาฆ่าผ่าอกมึงตายแล้วยังไม่ไปเกิดหรือจึงหลอกกูได้ กูจะช่วยตัดหัวมึงเสียให้พ้นทุกข์ สมิงพระรามก็ชักดาบออกตัดศีรษะศพโจรได้แล้วก็ผูกข้างม้าควบไป ศีรษะผีนั้นก็แกว่งไปแกว่งมากระทบน่องเข้าก็กัดเอาสมิงพระรามๆ จะทำประการใดๆ ผีนั้นก็มิวาง สมิงพระรามโกรธนัก จึงเอาสันดาบต่อยศีรษะผีแตกตกลง แต่ฟันผีสองซี่สามซี่หลุดติดน่องอยู่ จะดึงถอนเท่าใดก็มิออก สมิงพระรามไปถึงเมืองวานแล้ว ก็ให้หมอปีศาจหมอโอสถมาแก้ไขรักษาก็มิหาย อยู่ได้สามวันก็ถึงอนิจกรรม…”
คาดว่าปีศาจโจรร้ายคงไม่ขยันแปรงฟันจนเชื้อร้ายหมักหมม สมิงพระรามโดนมันกัด จึงเกิดอาการติดเชื้อในกระแสเลือดถึงตายในเวลาอันรวดเร็ว นั่นเป็นผีร้ายตามพงศาวดารมอญ ไม่ใช่เรื่องเล่าแต่เป็นวรรณคดีลายลักษณ์ ดุร้ายไม่หยอกเชียวแหละ
คอลัมน์: ตะลุยแดนวรรณคดี
เรื่อง: บุญเตือน ศรีวรพจน์
ภาพ: ขวัญญาณี ศิรธนอนันต์
