กรดไหลย้อน คือการสำรอกหรือขย้อนเอาสิ่งที่กลืนลงไปในกระเพาะแล้วย้อนขึ้นมาที่หลอดอาหาร เป็นปรากฏการณ์ปกติของร่างกายคนเรา หลายท่านคงพอนึกออกว่าบางครั้งที่เราอิ่มมากๆ เราก็จะขย้อนหรือทำอาการจะอ้วกเอาของในท้องขึ้นมาคั่งในปากจนเปรี้ยวหรือขมซะไม่มี นั่นแหละกรดไหลย้อน ถ้าเกิดไม่บ่อยก็โอเค แต่ถ้าเกิดขึ้นมากเกินไปจนมีอาการและทำให้เยื่อบุหลอดอาหารอักเสบ ก็กลายเป็นโรคกรดไหลย้อน หรือ GERD ซึ่งย่อมาจาก gastroesophageal reflux disease (GERD) อาหารที่ทำให้เป็นกรดไหลย้อน ได้แก่
- อาหารไขมันสูงทุกชนิด รวมทั้งของผัด ของทอด เพราะอาหารพวกนี้กระตุ้นฮอร์โมนบีบท่อน้ำดี (cholecystokinin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้กล้ามเนื้อหูรูดปลายหลอดอาหารคลายตัว อาหารจึงคั่งค้างอยู่ในกระเพาะอาหาร และย้อนขึ้นมาได้ง่าย
- สะระแหน่หรือมินท์ ด้านหนึ่งช่วยขับลม อีกด้านหนึ่งก็ทำให้เป็นกรดไหลย้อนง่าย งานวิจัยพบว่าพวกที่ชอบดื่มชาเป็ปเปอร์มินท์ เป็นกรดไหลย้อนมากกว่าคนไม่ดื่ม
- น้ำส้มคั้น งานวิจัยพบว่าน้ำส้มคั้นทำให้เกิดอาการกรดไหลย้อน อาจจะเป็นเพราะกรดในน้ำส้มนั่นเอง
- ช็อกโกแลต เพราะมีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อหูรูดปลายล่างหลอดอาหารได้ เช่นเดียวกับอาหารไขมันทั้งหลาย นอกจากนั้นยังทำมาจากโกโก้ ซึ่งมีสารทีโอโบรมีน คาเฟอีน และฮอร์โมนซีโรโทนิน ซึ่งล้วนคลายกล้ามเนื้อหูรูดได้
- พริก เพราะงานวิจัยพบว่าสารแคพไซซิน (capsaicin) ในพริกออกฤทธิ์ชะลอการย่อยอาหาร และทำให้อาหารผ่านออกจากกระเพาะช้าลง อีกทั้งพริกยังมีความร้อนแรง สามารถระคายเคืองเยื่อบุหลอดอาหารได้
- เกลือ งานวิจัยพบว่าคนยิ่งชอบกินเค็มมากเท่าไหร่ ยิ่งเป็นกรดไหลย้อนมากเท่านั้น
- หอมหัวใหญ่ มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อหูรูดเช่นกัน งานวิจัยเปรียบเทียบคนกินแฮมเบอร์เกอร์แบบใส่หอมหัวใหญ่ดิบๆ กับแบบไม่ใส่ พบว่าพวกที่กินแบบใส่หอมหัวใหญ่ดิบมีอาการกรดไหลย้อนมากกว่า นอกจากนี้หอมหัวใหญ่ประกอบด้วยเส้นใยชนิดย่อยสลายง่าย ทำให้เกิดการเรอ ซึ่งเป็นการกระตุ้นกรดไหลย้อน
- แอลกอฮอล์ เพราะออกฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อหูรูดและกระตุ้นการหลั่งกรด อีกทั้งแอลกอฮอล์เป็นสารระคายเคืองเยื่อบุ
- น้ำอัดลม งานวิจัยในเกาหลีพบว่า คนดื่มน้ำอัดลมมีความเสี่ยงเกิดอาการกรดไหลย้อนมากกว่าคนไม่ดื่มถึงร้อยละ 69
- นม ซึ่งผู้คนนิยมใช้ดื่มแก้กรดไหลย้อน แต่งานวิจัยพบว่านมนั่นแหละเป็นอาหารที่เพิ่มอาการกรดไหลย้อน
- กาแฟ ทำให้เกิดกรดไหลย้อนจริงหรือไม่ ผลวิจัยยังก่ำกึ่ง และสรุปชัดๆ ไม่ได้
ยาบางชนิดทำให้เกิดกรดไหลย้อน เช่น ยากั้นเบต้าที่ใช้ลดความดันเลือด ยาขยายหลอดเลือดพวกไนเตรท และยาฮอร์โมนเช่นโปรเจสเตอโรนคุมกำเนิด
นอกจากอาหารและยาแล้ว ความอ้วน ความแก่ นิสัยการกินมากเกินไป หรือกินทั้งที่จวนได้เวลานอน ความเครียด การไม่ขยับเขยื้อนเคลื่อนไหว ร่างกายก็เป็นสาเหตุของกรดไหลย้อนได้
คอลัมน์: สุขภาพ
เรื่อง: นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
 อาหารที่ทำให้เป็นกรดไหลย้อน ได้แก่){kind=link}