เถ้าแก่หลี่กั้วสือเปิดร้านขายก๋วยเตี๋ยวที่เมืองเวินโจว มณฑลเจ้อเจียงมากว่าสิบปี ตลอดหลายปีนั้นมีลูกค้าคนหนึ่งมาซื้อก๋วยเตี๋ยว โดยจ่ายค่าอาหารด้วยธนบัตรที่พิสดารที่สุดในโลก
มันไม่ใช่ธนบัตรจริง เป็นธนบัตรที่วาดด้วยมือ
เถ้าแก่ไม่ได้แปลกใจ เพราะก่อนที่บิดาของหลี่กั้วสือจะส่งมอบธุรกิจร้านก๋วยเตี๋ยวต่อให้ลูก ได้กำชับเขาว่า “ร้านของเรามีลูกค้าขาประจำคนหนึ่งมาซื้อก๋วยเตี๋ยวด้วยธนบัตรที่เขาวาดขึ้นเอง จงรับรูปธนบัตรที่เขาวาดเสมือนหนึ่งเป็นธนบัตรจริง และให้ก๋วยเตี๋ยวแก่เขาเสมือนลูกค้าคนอื่นๆ”
ชายชราคนนี้ชื่อเจิ้งจู่หลง เป็นลูกค้าขาประจำของร้านมาตั้งแต่บิดาของหลี่กั้วสือยังขายก๋วยเตี๋ยวในตลาดสด เวลานั้นทุกวันชายชราไปคุ้ยกองขยะ หาสิ่งของ เศษอาหาร และบางครั้งก็พบเศษเงิน นำเงินยับยู่ยี่ไปซื้อก๋วยเตี๋ยว แต่เมื่อมีการปรับปรุงตลาด กองขยะหายไป ชายชราก็ไม่สามารถหาเศษเงินได้อีก
เขาจึงวาดธนบัตรขึ้นมาเอง
แม้จะได้รับรู้จากบิดามาก่อน แต่เมื่อเห็นธนบัตรที่เจิ้งจู่หลงวาดด้วยมือ เขาก็นึกขำ เพราะรูปธนบัตรเหมือนภาพวาดฝีมือเด็ก
ความจริงเจิ้งจู่หลงก็เหมือนเด็ก สภาพพิการทางสมองบางส่วนทำให้เขามีชีวิตยากไร้ ลำบากมาแต่เล็ก
ชายชราแต่งกายมอซอ เสื้อผ้าเก่าคร่ำคร่า ทว่าแม้จะพิการทางสติปัญญา ชายชราก็ยังมีสำนึกที่ดี รู้ว่าไม่อาจขออาหารฟรีๆ
…………
เจิ้งจู่หลงไม่ได้พิการทางสมองโดยกำเนิด เขาถูกรถชนในวัยเด็ก ส่งผลให้บกพร่องทางสติปัญญา
เขาไม่เคยแต่งงาน มีเพียงหลานชายคนเดียวซึ่งเขาไม่สนิทด้วย
เขาอยู่ในโลกอย่างโดดเดี่ยว
ทุกเช้าชายชรายืนที่หลบมุมด้านซ้ายของร้าน รอ ‘ซื้อ’ ก๋วยเตี๋ยวเงียบๆ คล้ายเข้าใจว่าความมอซอของตนอาจทำให้ลูกค้าคนอื่นไม่กล้าเข้าร้าน
เถ้าแก่เคยเสนอให้เจิ้งจู่หลงกินก๋วยเตี๋ยวฟรีโดยไม่ต้องวาดรูปธนบัตร แต่ชายผู้บกพร่องทางสติปัญญาปฏิเสธ เขาใช้ธนบัตรที่วาดแลกอาหารเสมอ
ความสัมพันธ์นี้ดำเนินมาตลอดในลักษณะนี้ และเมื่อเริ่มสนิทสนมมากขึ้น ชายชราก็ยอมรับอาหารและข้าวของอื่นๆ ที่เจ้าของร้านมอบให้
บางครั้งเถ้าแก่ก็ไปเยี่ยมเขาที่บ้านพัก จัดส่งสิ่งของที่คนอื่นมอบให้
…………
โลกเรามีคนสองประเภท ประเภทหนึ่งคือชอบเอาเปรียบคนอื่น ชอบรับของฟรี กล้าขอ กล้าช่วงชิง
อีกประเภทหนึ่งคือคนที่ไม่มีวันยอมรับของฟรี ไม่ขอความช่วยเหลือใคร
เจิ้งจู่หลงเป็นคนประเภทหลัง แต่เนื่องจากเขามีความบกพร่องทางสติปัญญา ก็หาทางดำเนินชีวิตตามสัญชาตญาณที่ไม่ขอใครฟรีๆ เขาวาดรูปธนบัตรเพื่อใช้แทนธนบัตร สัญชาตญาณของเขาบอกว่า นี่เป็นเรื่องที่ถูกต้อง และพึงกระทำ
ชีวิตของเขาอาจด้อยโอกาส อาจถูกหัวเราะเยาะ สมองอาจไม่สมประกอบ แต่จิตวิญญาณของเขายังเต็มเปี่ยมด้วยความเป็นคนที่มีสำนึกที่ดี
…………
วันที่ 7 มกราคม 2022 ชายชราผู้วาดธนบัตรถูกรถชนเสียชีวิต คนขับเมาสุรา
สิ้นสุดธนบัตรที่วาดด้วยมือ
ทิ้งไว้แต่ความทรงจำว่า โลกเรายังมีคนที่สมองไม่ปกติ แต่จิตวิญญาณไม่บกพร่อง
วินทร์ เลียววาริณ
winbookclub.com
เฟซบุ๊ก https://www.facebook.com/winlyovarin/
คอลัมน์ ลมหายใจ เรื่องและภาพ: วินทร์ เลียววาริณ