*การสื่อสารทั้งหมดผ่านการแปลจากล่ามภาษามือ (คุณชนากานต์ พิทยภูวไนย)
“คนหูหนวกจะนึกภาพในสมอง แปลงมาเป็นภาษามือทีละคำ ไม่ได้เรียบเรียงประโยคตามปกติ เวลาอ่านหรือเขียนจึงไม่ถูกไวยากรณ์ แล้วคนหูหนวกเกือบร้อยละ 90 อ่านเขียนไม่ได้ เพราะการสอนในโรงเรียนไทยสอนเพื่อคนหูดีมาแต่แรก คนหูหนวกเลยทำความเข้าใจยาก จึงหันไปอ่านปาก ท่าทาง สีหน้า แทนการเข้าใจตัวอักษรของภาษา”
คุณนับดาว องค์อภิชาติ ผู้อำนวยการกองประกวด Miss & Mister, Miss Queen, Mrs. Deaf Thailand, ประธานชมรมคนหูหนวกฟ้าสีรุ้ง ได้เปิดอีกแง่มุมที่คนหูดีเข้าใจผิดเสมอมาว่าคนหูหนวกทุกคนสามารถอ่านออกเขียนได้ แต่แท้จริงแล้วไม่ใช่เลย ตัวคุณนับดาวเอง เป็นคนหูหนวกร้อยเปอร์เซ็นต์ตั้งแต่เกิด ฝึกการอ่านผ่านหนังสือการ์ตูนมานับร้อยๆ เล่มกว่าที่จะเข้าใจภาษาไทยได้ดีเช่นนี้ จนตั้งเป้าหมายอยากให้สังคมได้ทำความรู้จักกับโลกไร้เสียงใบนี้กันมากขึ้น
หลังม่านการประกวด
“ตอนนี้ทำเวทีมาสิบเอ็ดปีแล้วค่ะ (ยิ้ม) ช่วงเริ่มอุปสรรคเยอะมาก คนหูดีไม่สนใจและสงสัยว่าเราทำได้เหรอ งบประมาณไม่มี ก็ควักเนื้อออกเงินเอง เจอคนหูหนวกเหมือนกันมองด้านลบก็เยอะ หาว่าโกงเงินก็มี จนเกือบถอดใจ แต่เพื่อนคนจีนบอกว่าให้อดทนเอาไว้ ถ้าล้มเลิกจะไม่เหลืออะไรเลย ถ้าอดทนต่ออาจมีสิ่งดีรออยู่ หลังจากส่งประกวดแล้วชนะบนเวทีระดับโลก เริ่มมีสื่อมาสัมภาษณ์น้องๆ ที่ไปประกวด ได้ไปเล่น ‘สงครามนางงาม’ สังคมเริ่มรู้จักและสนใจคนหูหนวกมากขึ้น รู้ว่าเขามีความสามารถ มีฝันนะ ถึงตอนนี้ยังไม่ได้รับความสนใจจากสปอนเซอร์เท่าไร แต่ก็ภูมิใจที่ยังทำต่อไป”
ด้วยความมุ่งมั่นในสิ่งที่ทำเสมอมา มูลนิธิเพื่อนพนักงานบริการ หรือ SWING (Service Workers in Group Foundation) จึงได้รู้จักคุณนับดาว และเกิดโครงการเพื่อช่วยชีวิตคนหูหนวกจำนวนมากในสังคมไทยให้มีชีวิตรอดมากขึ้น ซึ่งเป็นอีกสิ่งที่ติดอยู่ในใจคุณนับดาวมาตลอด
“เคยมีเพื่อนหูหนวกที่ช่วยทำกองประกวด เป็นคนขยัน คอยให้กำลังใจเราเสมอ เขาเป็น LGBT+ และป่วยด้วย HIV ตอนนั้นเราเองยังไม่มีความรู้ความเข้าใจ บอกว่าไม่สบายก็ไปหาหมอสิ สุดท้ายเพื่อนเสียชีวิต ก่อนตายเขาพูดว่าอยากให้นับดาวพัฒนากองประกวดต่อไป และอย่าให้กลุ่ม LGBT+ ต้องป่วยและเสียชีวิตแบบเขา พอเราได้ผ่านการอบรมของ SWING เลยรู้ว่านี่คือชะตากรรมที่เกิดกับเพื่อนเรา”
สาเหตุที่คนหูหนวกไม่เข้าใจ เพราะคำมากมายอย่าง LGBT+ HIV ซิฟิลิส ไวรัสตับอักเสบ ล้วนไม่มีในภาษามือ คนหูหนวกจึงขาดความรู้ว่ามันคืออะไร ไม่เข้าใจแม้แต่เพศสภาพตนเอง หรืออาการเจ็บไข้ รู้แค่ว่าไม่สบาย ในเรื่องของสิทธิก็เช่นกัน บางคนเจอความรุนแรงหรือถูกไล่ออกจากงาน เขาไม่รู้ว่าฟ้องทางกฎหมายได้ ทางมูลนิธิเพื่อนพนักงานบริการ SWING เล็งเห็นปัญหานี้ เลยติดต่อคุณนับดาว ที่สามารถสื่อสารกับคนหูดีได้ เขียนได้ ใช้ภาษาไทยได้ดี ให้ช่วยเป็นคนกลางคอยอธิบายช่วยเหลือคนหูหนวกทุกเพศทุกวัย
“ต้องขอบคุณ SWING ที่ให้โอกาส ก่อนนี้ชีวิตคนหูหนวกเหมือนหมดความหวังเพราะไม่รู้และไม่เข้าใจในสิ่งที่เกิดกับตัวเอง มูลนิธินี้ช่วยให้พวกเขาได้หันมาดูแลตัวเอง เราไลฟ์ผ่านเฟซบุ๊ก ใช้ภาษามือบอกเล่าว่าอยู่ที่ไหน มีปัญหาไม่เข้าใจ ไม่รู้จะคุยกับหมอยังไง ไม่มีล่าม มาที่นี่ได้ มีไลฟ์สดแสดงภาพประกอบให้คนหูหนวกได้เข้าใจด้วย เช่นเขียนชื่อโรคซิฟิลิส และเอาภาพมาเทียบให้ดูว่าคนเป็นโรคนี้จะมีอาการอย่างไรบ้าง มีลักษณะแบบไหน เขาจะได้รู้คำ รู้ภาษามือ ได้เห็นภาพ แล้วเข้าใจชัดเจนขึ้น เพื่อให้พวกเขาดูแลตัวเอง ไม่ต้องป่วยตาย เราก็ได้ทำสิ่งที่เพื่อนฝากฝังด้วย น่าเสียดายที่สิ่งเหล่านี้เกิดหลังจากเพื่อนเสียไปแล้ว เราช่วยเพื่อนไม่ทัน”
คุณนับดาวยิ้มด้วยความภูมิใจที่ได้รับคำขอบคุณจากคนหูหนวกจำนวนมากที่รอดพ้นจากเรื่องเหล่านี้ น่าเสียดายด้วยงบประมาณมีจำกัด มูลนิธิจึงยังไม่อาจช่วยเหลือคนที่ไม่สามารถเดินทางมากรุงเทพฯ ได้ ซึ่งในส่วนนี้ ก็หวังว่าภาครัฐหรือเอกชนจะเข้ามาช่วยสนับสนุน
“ดีใจที่ตัวเองอดทนมาตลอด ถ้าล้มเลิกไปตอนนั้น SWING คงไม่รู้จัก และคงไม่ได้มาทำตรงนี้”
คำที่อยากให้สังคมได้ยิน
“ขอฝากทุกๆ คน ไม่ควรใช้คำว่าใบ้ เพราะเป็นคำที่คนหูหนวกรู้สึกไม่ดี เหมือนต่อว่าเขา ให้ใช้คำว่าคนหูหนวกเลย และขอร้องอย่าล้อเลียนท่าทางภาษามือ หรือล้อเลียนภาษาไทยที่สลับประโยค ถ้าสะดวกถอดหน้ากาก ให้อ่านปากกับจับสีหน้าอาการ เขาจะเข้าใจค่ะ ตอนนี้มีคนหูหนวกที่ใช้ล่ามภาษามือออนไลน์เยอะขึ้น เลยจะหยิบมือถือมาตรงหน้าคุณ เพื่อให้ล่ามช่วยแปลภาษา อย่าคิดว่าเขามาไม่ดีเลย ตามโรงพยาบาลมีกฎห้ามใช้กล้อง อาจเข้าใจผิดได้ ก็อยากให้เข้าใจความลำบากตรงนี้”
แด่ทุกคนในโลกไร้เสียง
“อยากให้คนหูหนวกทุกคนฝึกภาษาไทย พยายามอ่านเขียน อดทน อย่ายอมแพ้ ถ้าเราทำได้ จะสื่อสารสบายขึ้น และการอ่านข่าว อ่านสิ่งต่างๆ ทำให้เรามีความรู้ จะเปลี่ยนชีวิต ใครมีฝัน อย่าหยุดเดิน เชื่อว่าจะเดินไปถึงฝันนั้นได้ หวังว่าในอนาคตจะมีคนหูหนวกก้าวขึ้นเป็นผู้นำ มีความโดดเด่นแต่ละด้าน ในสังคมที่หลากหลายมากกว่านี้ และหวังว่าในไทยจะมีคำภาษามือไทยมากขึ้น ขอให้ทุกคนสมหวังตามปรารถนา ไม่ว่าคนหูดีหรือคนหูหนวก อยากให้ใช้ชีวิตร่วมกันได้ โดยไม่มีแบ่งแยกค่ะ”
ช่องทางติดตาม
FB: swing.thailand.1
คอลัมน์ ยุทธจักร ฅ.ฅน / เรื่อง มาศวดี ถนอมพงษ์พันธ์ ภาพ อนุชา ศรีกรการ