ดีน ออร์นิช เป็นแพทย์โรคหัวใจผู้มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดีทั่วโลก วันนี้ผมขอนำเสนอบางส่วนของคำบรรยายของ นายแพทย์ดีน ออร์นิช ซึ่งได้ร่วมบรรยายในการประชุม Asian Plant Based Health Care Conference เมื่อต้นปีนี้ คำบรรยายของเขามีเนื้อหาลึกซึ้งและตั้งคำถามลงลึกเข้าไปในเนื้อหาวิชาแพทย์แผนปัจจุบันว่า โรคไม่ติดต่อเรื้อรังทั้งหลาย เช่น โรคหัวใจ ความดัน เบาหวาน มะเร็ง สมองเสื่อม แท้จริงแล้วเป็นโรคที่มีสาเหตุเดียวกัน คืออาหารหรือเปล่า
“…มีงานวิจัยชิ้นใหม่ทำโดยโรงเรียนแพทยศาสตร์ฮาร์วาร์ดร่วมกับคิงส์คอลเลจลอนดอน ได้ศึกษาคนเกือบ 600,000 คน พบว่าคนที่กินอาหารพืชเป็นหลักที่ดีต่อสุขภาพนั้นมีความเสี่ยงเป็นโรคโควิด-19 ขั้นรุนแรงลดลงร้อยละ 41 และความเสี่ยงที่จะเป็นโรคโควิด-19 โดยรวมลดลงร้อยละ 9
อีกงานวิจัยหนึ่งศึกษาบุคลากรการแพทย์ที่มีความเสี่ยงเพราะดูแลผู้ป่วยโควิด-19 ได้แก่แพทย์และพยาบาลเกือบ 3,000 คน คนที่กินอาหารพืชเป็นหลักที่ดีต่อสุขภาพ (ผัก ผลไม้ ถั่ว นัต ธัญพืชไม่ขัดสี อย่างที่ผมแนะนำ) มีแนวโน้มเป็นโควิดระดับปานกลางถึงรุนแรงน้อยกว่ากินอาหารทั่วไปถึงร้อยละ 73 และคนที่กินมังสวิรัติแต่ไม่งดปลา มีแนวโน้มป่วยน้อยกว่าอาหารทั่วไปร้อยละ 59
ส่วนคนกินอาหารที่มีโปรตีนจากสัตว์สูงอย่างอาหารอัตกินส์ พาลีโอ คีโทเจนิก และอื่นๆ มีแนวโน้มเป็นโรคระดับปานกลางถึงรุนแรงสูงกว่ากินอาหารพืชเป็นหลักเกือบ 400% จึงเห็นได้อีกว่ากลไกทางชีวภาพเหล่านี้มีผลทั้งสองทาง มันทำให้คุณดีขึ้นได้และก็ทำให้แย่ลงได้เร็วทีเดียวเลย และวิถีชีวิต วิธีกิน วิธีใช้ชีวิตของเราสร้างความแตกต่างจริงๆ
อีกงานวิจัยหนึ่งพบว่า ในคนที่ติดโควิด-19 เกือบ 50,000 คน คนที่มีวิถีชีวิตนั่งๆ นอนๆ นั้นมีแนวโน้มมากกว่าสองเท่าที่จะเป็นโควิดจนต้องเข้าโรงพยาบาลและตายด้วยโรคเมื่อเทียบกับคนที่ออกกำลังกาย ส่วนโรคอ้วนนั้นเพิ่มความเสี่ยงต้องเข้าโรงพยาบาลหรือไอซียูและตายด้วยโรคถึงสามเท่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนอายุน้อย
หลักการสำคัญของเวชศาสตร์วิถีชีวิต (lifestyle medicine) ทั้งโดยทั่วไปและโดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานของผม คือการตั้งคำถามที่ลงลึกถึงราก พยายามหาสาเหตุ ถึงต้นตอ และก็เป็นคำถามที่เรียบง่ายมากว่า สาเหตุของมันคืออะไร ผมเคยให้คนวาดการ์ตูนนี้ไว้เมื่อ 40 ปีก่อน บรรดาหมอกำลังถูพื้นรอบอ่างล้างมือที่น้ำจากก๊อกกำลังไหลล้นอยู่
มันก็ประมาณว่า
“นี่ฉันจะต้องถูพื้นไปนานเท่าไหร่”
“ตลอดกาล”
“แล้วทำไมเราไม่ปิดก๊อกน้ำล่ะ”
ก๊อกที่เปิดน้ำไหลทิ้งอยู่นั้นเปรียบเหมือนสาเหตุของโรคเรื้อรังทั้งหลาย ซึ่งก็คืออาหารและวิธีใช้ชีวิตที่เราเลือกใช้อยู่ทุกวันนั่นเอง
เวลาคนไข้ถูกสั่งให้กินยาลดคอเลสเตอรอลหรือลดความดันเลือด แล้วถามว่า “หมอ นี่ฉันต้องกินยาอีกนานเท่าไหร่” ปกติหมอจะตอบว่าไง “ตลอดกาล” ก็เช่นเดียวกับ “นี่ฉันต้องถูพื้นอีกนานเท่าไหร่” “ตลอดกาล” แต่จริงๆ แล้ว สิ่งที่เราพบคือ ในความดูแลของแพทย์ คนส่วนใหญ่สามารถลด หรือบางคนก็เลิกใช้ยาที่เคยถูกสั่งว่าต้องกินไปตลอดชีวิตได้เลย
หากรู้ความจริงตรงนี้ก็จะเสริมพลังใจให้คนที่คิดจะดูแลตัวเองได้อย่างมาก
คอลัมน์ สุขภาพ
เรื่อง: นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
