สมสิริเป็นหัวหน้าครอบครัว มีลูกสองคน เขาทำงานหนักทั้งปีทั้งชาติ ทำงานแม้แต่ในวันหยุด จนภรรยาของเขาบอกว่า เขาควรพาครอบครัวไปพักร้อนบ้าง สมสิริก็ยอมพาครอบครัวไปเที่ยว เขาเลือกไปพักร้อนที่ชายหาดเดิมคือหัวหิน พักที่โรงแรมเดิม พาลูกเมียไปกินข้าวที่ร้านเดิม พักจำนวนคืนเหมือนเดิม
สิริรักษ์เป็นนักออกแบบฟรีแลนซ์ เขาอยู่คนเดียว ทุกวันศุกร์เขาไปนั่งในผับแห่งหนึ่งที่ปากซอยบ้านเขา เขานั่งที่โต๊ะตัวเดิม ดื่มเครื่องดื่มเดิม เมื่อนัดใคร เขาก็นัดที่ร้านกาแฟใกล้บ้าน นั่งที่มุมเดิม สั่งกาแฟเแบบเดิม สิริรักษ์กินข้าวที่ร้านอาหารที่ปากซอย อาหารจานเดิม เมื่อคิดอะไรไม่ออก เขาก็สั่งข้าวกะเพราไก่ไข่ดาวจานเดิมที่เขากินมาตลอด
คนจำนวนมากมีนิสัยคล้ายสมสิริและสิริรักษ์ ใช้ชีวิตตามสูตรสำเร็จ ไปเชียงใหม่ก็พักที่โรงแรมเดิม กินร้านจานเดิม ไปภูเก็ตก็ไปที่หาดทรายเดิมโดยอัตโนมัติ ไปเมืองกาญจน์ก็ไปเที่ยวน้ำตกเดิม ล่องแพเดิมๆ บางคนไปเที่ยวที่เดิมเป็นเวลาหลายสิบปีจนเขารู้ล่วงหน้าก่อนไปว่าจะเจออะไร จะพบอาหารรสชาติอย่างไร แต่ก็ยังไป
ภาษาอังกฤษมีคำศัพท์เรียกคนที่ติดนิสัยเดิมๆ แบบนี้ว่า creature of habit
creature of habit ทำตามความเคยชินที่ฝังเป็นสัญชาตญาณ creature of habit ไม่ค่อยชอบเซอร์ไพรซ์ใดๆ
ทำไมคนบางคนจึงเป็นอย่างนั้น?
การไปสถานที่ซ้ำกัน กระทำกิจกรรมซ้ำกันไม่ใช่เพราะเป็นคนซ้ำซากเสมอไป มันอาจสะท้อนความต้องการความปลอดภัย และความมั่นใจว่าเขาจะไม่พบประสบการณ์เลวร้ายแน่ๆ เพราะเคยทำมาหลายครั้งแล้ว เขาไม่อยากไปเสี่ยงว่าจะเจออะไรที่ตนไม่ชอบ และประสบการณ์ไม่เลวร้ายก็คือประสบการณ์เดิมที่เคยได้รับ เช่น ดื่มเหล้าที่ร้าน ก. รู้ว่าจะเจอบรรยากาศแบบไหน คนประเภทไหน ซึ่งเขาเคยชินและรู้สึกปลอดภัย
ด้านลบของความเป็น creature of habit คืออาจทำให้ชีวิตชืดชา ซ้ำซาก จำเจ
คนบางคนไปเที่ยวที่เดิม จนเมื่อบอกครอบครัวว่าไปพักร้อนกันเถอะ สมาชิกครอบครัวก็รู้ทันทีว่าจะเจออะไร จะไปไหน พักที่ใด กินอะไร และไม่รู้สึกตื่นเต้นอะไร หรือไม่อยากไปด้วยซ้ำ
ในชีวิตคู่ creature of habit ก็อาจทำให้คู่ครองเกิดความเบื่อหน่าย
นี่ย่อมมิใช่เรื่องผิดหรือถูก มันเป็นแค่นิสัย คนบางคนอาจมีนิสัยกล้าผจญภัยมากกว่า เปลี่ยนสถานที่เที่ยวไปเรื่อยๆ ชอบความประหลาดใจ ถ้าเจอเรื่องไม่ดี ก็แค่ยักไหล่ แล้วทดลองประสบการณ์ใหม่ๆ ต่อไป คนแบบนี้ถือคติว่ารสชาติของชีวิตคือความไม่จำเจ
ความจริงนิสัยซ้ำซากบางอย่างก็เป็นเรื่องดี เช่น กินผักทุกอาทิตย์ หรือทุกวันหยุดไปออกกำลังกาย
อย่างไรก็ตาม creature of habit อาจทำให้เกิดกรอบคิดเดิมๆ และไม่พบทางใหม่ง่ายนัก
ดังนั้นบางทีหรือนานๆ ที เราก็ควรตรวจสอบตัวเองว่าเราเป็นคนแบบไหน มีนิสัยซ้ำซากในระดับไหน และผลของการเป็น creature of habit ของเรากระทบต่อชีวิตของคนอื่นหรือคนที่เรารักแค่ไหน และสุดท้าย เราอยากปรับปรุงแก้ไขนิสัยนี้หรือไม่
บางครั้งโลกภายนอกก็ไม่อนุญาตให้เราเปลี่ยนง่ายๆ เพราะโลกภายนอกก็อาจกลายเป็น creature of habit ได้เช่นกัน
สิริโชติกับภรรยาชอบไปกินข้าวเย็นที่ภัตตาคารแห่งหนึ่ง ทั้งสองชอบรสชาติอาหารที่นั่น อาหารที่ทั้งสองสั่งประจำคือปลาเก๋าสามรส หมึกชุบแป้งทอด และต้มยำกุ้ง ทั้งสองกินเมนูเดิมนี้ที่ภัตตาคารนั้นมานานหลายปีจนทางร้านจำได้ วันหนึ่งสิริโชติบอกภรรยาว่า “วันนี้เราจะลองสั่งอย่างอื่นดีไหม?” ภรรยาตกลง
ทั้งสองก็สั่งอาหารที่ไม่เคยกินมาก่อน เมื่ออาหารมาถึงโต๊ะ ทั้งสองก็เกิดอาการงุนงง เพราะอาหารที่ร้านนำมาเสิร์ฟก็คือปลาเก๋าสามรส หมึกชุบแป้งทอด และต้มยำกุ้ง ทั้งนี้เพราะพอพ่อครัวเห็นหน้าคนทั้งสองก็ทำอาหารเดิมเลยโดยไม่คิด
บางที creature of habit ไม่เพียงเป็นนิสัยฝังตัว มันยังสามารถส่งต่อให้คนอื่นได้ด้วย!
คอลัมน์: ลมหายใจ
วินทร์ เลียววาริณ
winbookclub.com
เฟซบุ๊ก https://www.facebook.com/winlyovarin/
