วงการแพทย์เปลี่ยนมาตรฐานโรคความดันเลือดสูงอีกแล้ว
วงการแพทย์เปลี่ยนมาตรฐานโรคความดันเลือดสูงอีกแล้วโดยสมาคมความดันเลือดสูงนานาชาติ (ISH 2020) ทั้งๆ ที่เพิ่งกำหนดมาตรฐานก่อนหน้านี้เมื่อปี 2017 ท่านให้ลืมมาตรฐานเก่าไปเสีย มายึดถือมาตรฐานใหม่ดังนี้
นิยามโรคความดันเลือดสูง ตามคำแนะนำใหม่ 2020
ความดันเลือดปกติ (Normal BP) = ไม่เกิน 130/85 มม.
ความดันเลือดปกติค่อนข้างสูง (High-normal BP) = 130–139 / 85–89 มม.
โรคความดันเลือดสูงเกรด 1 = 140–159/90–99 มม. (มาตรฐานเดิมก่อนหน้านี้คือ 130-139/80-89)
โรคความดันเลือดสูงเกรด 2 = 160 /100 มม.ขึ้นไป (มาตรฐานเดิมก่อนหน้านี้คือ 140/90 ขึ้นไป)
การรักษาความดันเลือดสูง ตามคำแนะนำใหม่ 2020
- ลดเกลือ (โซเดียม) ลง โดยการ
1.1 เลิกเติมเครื่องปรุงที่มีเกลือ (เช่น น้ำปลาพริก) ลงในอาหารที่นำมาเสิร์ฟ
1.2 ลดการกินอาหารฟาสต์ฟูดและอาหารบรรจุเสร็จซึ่งใส่เกลือเป็นปริมาณมาก
1.3 ลดขนมปังและซีเรียลที่มีส่วนผสมของเกลือมาก
- เปลี่ยนอาหาร โดยการ
2.1 เน้นกินอาหารพืชที่อุดมด้วยธัญพืชไม่ขัดสี ผลไม้ ผักต่างๆ ที่มีไนเตรทมาก (เช่น บีทรูทและผักใบเขียว) และมีแมกนีเซียม โพแทสเซียม แคลเซียมมาก (เช่น อะโวคาโด นัท เมล็ดพืช ถั่วต่างๆ และเต้าหู้) หรือกินตามสูตรอาหารเพื่อการลดความดัน (DASH diet) ซึ่งต้องกินผักและผลไม้มากถึงวันละ 5 เซิร์ฟวิ่ง (หน่วยบริโภค)
2.2 ลดน้ำตาล
2.3 ลดไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์
- เลือกดื่มเครื่องดื่มอย่างฉลาด โดยการ
3.1 ดื่มกาแฟ ชาเขียว ชาดำ ชาขาว (ไม่ใส่ครีม ไม่ใส่น้ำตาล) ในปริมาณพอควร เพราะคนดื่มชากาแฟเป็นความดันสูงน้อยกว่าคนไม่ดื่มเลย
3.2 ดื่มน้ำพืชสมุนไพรที่ลดความดันได้ เช่น น้ำทับทิม น้ำบีทรูท โกโก้ ชาฮิบิสคัส
3.3 ลดการดื่มแอลกอฮอล์ลงเหลือระดับพอดี (ไม่เกิน 2 ดริ๊งค์ในผู้ชาย ไม่เกิน 1.5 ดริ๊งค์ในผู้หญิง) เพราะมีหลักฐานว่าหากคนเป็นความดันสูงที่ดื่มมากลดการดื่มลงได้ ความดันก็จะลดลง
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้อ้วน ให้ดัชนีมวลกายปกติ หรือให้เส้นรอบพุงไม่เกินครึ่งหนึ่งของส่วนสูง
- เลิกบุหรี่
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และออกกำลังกายหลายแบบควบคู่กันไป กล่าวคือ
6.1 ออกกำลังกายแบบฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (เล่นกล้าม) สัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง
6.2 ออกกำลังกายแบบแอโรบิกจนถึงระดับหนักพอควร (เช่น เดินเร็ว จ๊อกกิ้ง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ) ครั้งละอย่างน้อย 30 นาที สัปดาห์ละอย่างน้อย 5 ครั้ง หรือ
6.3 ออกกำลังกายแบบเร่งให้หนักสลับเบาเป็นช่วงๆ (HIIT – high intensity interval training)
- ลดความเครียด เพราะความเครียดทำให้ความดันสูง
- ฝึกสติสมาธิ (meditation/mindfulness) ให้เป็นกิจวัตรประจำวัน เพราะหลักฐานวิจัยบ่งชี้ว่าลดความดันได้
- หลีกเลี่ยงภาวะสิ่งแวดล้อมเป็นพิษ เพราะหลักฐานวิจัยบ่งชี้ว่าทำให้เกิดความดันเลือดสูงได้
คำแนะนำตามมาตรฐานใหม่นี้เข้าท่านะครับ ท่านผู้อ่านที่เป็นความดันเลือดสูงอ่านแล้วอย่าเพิกเฉยนะครับ เชื่อไม่เชื่อก็ทดลองลงมือทำดูก่อน เพราะผมเคยทำสิ่งเหล่านี้มาก่อนแล้วก็สามารถลดความดันเลือดสูงของตัวเองลงจนเลิกใช้ยาได้
คอลัมน์: สุขภาพ
เรื่อง: นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์