สายใยของความสัมพันธ์ระหว่างพ่อแม่ลูกเป็นฐานสำคัญของความเป็นครอบครัวซึ่งอำนวยให้เกิดความรู้สึกมั่นคงในชีวิต สายใยที่ถักทอไว้เป็นอย่างดีตั้งแต่ยังเป็นเด็กจนถึงวัยรุ่นมีส่วนอย่างสำคัญยิ่งในการสร้างความผูกพันกันไปตลอดชีวิต
มีข้อเขียนที่แนะนำไอเดียของการสร้างสายใยผ่านการทำกิจกรรมร่วมกันระหว่างพ่อแม่ลูก ขอรวบรวมมาไว้ในที่เดียวกันดังนี้
1. ทำกิจกรรมจิตอาสาร่วมกัน เช่น ทำความสะอาดวัด จัดกล่องอาหาร เดินการกุศล หาทุนซื้อจักรยานให้เด็ก รักษาสิ่งแวดล้อม ฯลฯ ปัจจุบันกิจกรรมเหล่านี้มีอยู่มากจนสามารถเลือกได้ งานอาสาสมัครเช่นนี้จะทำให้เป็นคนที่เข้าใจโลก เข้าใจและเห็นใจผู้อื่น ทำงานเป็นและสอนให้มีความสุขชนิดที่เงินก็ซื้อไม่ได้
2. ทำกิจกรรมเล่นร่วมกัน เช่น เล่นบอร์ดเกม หมากฮอส ต่อจิ๊กซอว์เป็นประจำ ความสนุกสนานที่ได้รับร่วมกันนั้นมีความหมายเพราะจะอยู่ในความทรงจำอันมีความสุขไปอีกนาน
3. ทำกิจกรรมประเภทนอนแคมป์ เดินป่า ขึ้นเขาลงห้วย ซึ่งเด็กแทบทุกคนชอบ เพราะเป็นความสนุกตื่นเต้นเมื่ออยู่ใกล้ธรรมชาติ ได้ยินเสียงน้ำตกและนกร้อง ได้นอนกลางป่าและทำให้รักธรรมชาติ
4. เรียนรู้ทักษะใหม่ร่วมกัน เช่น ทำเมนูอาหารใหม่ เรียนภาษาต่างประเทศใหม่ โดยแข่งขันกันจำและไล่ประโยคกันด้วยความสนุกสนาน ฯลฯ กิจกรรมเล็กน้อยเช่นนี้จะมีผลอย่างมากต่อจิตใจในการเชื่อมโยงถึงกัน
5. ปลูกผักสวนครัว หรือดอกไม้ร่วมกัน นอกจากจะได้อาหารที่ปลอดภัยแล้ว ยังปลูกฝังนิสัยรักการเกษตรซึ่งเป็นแหล่งอาหาร และทำให้มีสิ่งที่รอคอยร่วมกันอีกด้วย
6. ออกกำลังกายร่วมกัน ไม่ว่าจะในโรงยิม หรือวิ่งกลางแจ้งอย่างสม่ำเสมอ หรือเมื่อมีงานที่จัดขึ้นเป็นพิเศษ
7. เล่นวิดีโอเกมร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นการแข่งขัน หรือเล่นเกมที่สนุกตื่นเต้น
8. สำหรับครอบครัวที่ชอบความโลดโผนก็มีการขี่จักรยานวิบาก พายเรือ ปีนภูเขา โดดร่ม ฯลฯ
9. เดินและคุยกันโดยเฉพาะอย่างยิ่งบนทางเดินที่สงบร่มรื่นในเมือง หรือในอุทยาน
10. เล่นกีฬาด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นฟุตบอล ปิงปอง หรือแม้แต่โยนลูกบอล
11. เล่าเรื่องความเป็นมาของครอบครัว รู้จักบรรพบุรุษผ่านการดูรูปถ่ายเก่า ๆ ที่เก็บไว้ การรู้จักพื้นเพจะทำให้เข้าใจความเป็นไปของชีวิตตนเองในวันหน้าได้ดียิ่งขึ้น นอกจากนี้พ่อแม่อาจเล่าเรื่องเกี่ยวกับญาติบางคนที่ยังมีชีวิตและล่วงลับไปแล้วที่ควรยึดเป็นต้นแบบ รวมถึงญาติที่มีชีวิตล้มเหลวเพื่อให้เป็นเครื่องเตือนใจ
12. รับประทานอาหารร่วมกันเป็นประจำ โดยพูดคุยเรื่องเบาๆ สนุกสนานที่ไม่สร้างความเครียด
ยังมีกิจกรรมอื่นๆ ที่สร้างสายใยความสัมพันธ์ได้อีกมากมาย ประเด็นสำคัญคือการกระทำร่วมกันเพื่อสร้างความสนิทสนมคุ้นเคย (โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวัยรุ่น) เกิดการสื่อสารที่ดีระหว่างสมาชิกในครอบครัว และเกิดความทรงจำที่ดีในชีวิต
ในการทำกิจกรรมร่วมกันและพูดคุยกัน หากพ่อแม่สอดแทรกการสอนเรื่องคุณธรรมทีละนิดอย่างแนบเนียนคล้ายกับการเหยาะเกลือลงในอาหารแต่ละมื้อก็จะยิ่งทำให้ได้ทั้งการถักทอสายใยความสัมพันธ์ และการสร้างจิตใจที่มีคุณธรรมของลูกด้วย
ไม่ต้องทำทุกข้อข้างต้น เพียงลองลงมือในบางเรื่องก็จะเกิดผลได้ หากอ่านแค่ผ่านตาก็จะไม่มีวันเกิดผลขึ้นอย่างแน่นอน
คอลัมน์: สารบำรุงสมอง
เรื่อง: รศ.ดร.วรากรณ์ สามโกเศศ
