ระหว่างการเดินทาง มีหลายครั้งที่เราต้องพบสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ ทั้งผู้คนที่เป็นภัยสังคมและเหตุจากธรรมชาติที่ไม่คาดคิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูพายุที่อุบัติเหตุทั้งบนท้องถนนและแหล่งท่องเที่ยวอาจมีขึ้นได้บ่อยครั้ง การรับฟังและสื่อสารเพื่อให้เข้าใจเมื่อประสบเหตุฉุกเฉิน จึงเป็นเรื่องจำเป็นที่ควรเรียนรู้ไว้เพื่อความปลอดภัย
ອຸປະຕິເຫດ อุปะติเหด คือ อุบัติเหตุ ภาษาลาวและไทยใช้คำที่มีรากมาจากภาษาบาลี และมีความหมายเหมือนกัน คือ เหตุที่เกิดขึ้นเองโดยไม่คาดคิด
ລົດຕຳ ลดตำ คือ รถชน คำว่า ตำ ในภาษาลาวใช้ได้หลายความหมาย ความหมายหนึ่งใช้กับอุบัติเหตุรถชน หรือสิ่งของที่กระแทกชนกันก็ได้ เช่น ຕຳຈອກ หมายถึง ชนแก้ว
ຖືກລັກ ถืกลัก คือ ถูกขโมย คำว่า ลัก ใช้เหมือนภาษาไทยในคำว่า ลักขโมย ส่วนคำว่า รัก ภาษาลาวจะใช้คำว่า ຮັກ ซึ่งอ่านว่า “ฮัก” แทน
ມື່ນ มื่น คือ ลื่น ไถล ภาษาลาวกับภาษาอีสานคำนี้ใกล้เคียงกัน สำเนียงอีสานอาจออกเป็น หมื่น หรือ มืน ส่วนภาษาลาวเวียงจันทร์เป็น มื่น ที่มีเสียงขึ้นนาสิกเล็กน้อย ใช้เวลาพูดถึงอาการลื่น ไถล เตลิดลง โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณริมแม่น้ำ ริมทางที่เป็นโคลนเลน ควรระวังอันตราย
ເສີຍ เสีย คือ สูญหาย ระหว่างการเดินทางย่อมสุ่มเสี่ยงจะทำสิ่งของหรือเอกสารที่เกี่ยวกับการเดินทางตกหล่นสูญหาย เมื่อไปแจ้งความหรือบอกกล่าวแก่คนอื่น อย่าแปลกใจที่ผู้รับผิดชอบในลาวจะถามว่า เฮ็ดเสียบ่ ซึ่งหมายถึง ทำหายหรือเปล่า ไม่ได้หมายความว่าชำรุดเสียหายแต่อย่างใด
ເພ เพ คือ พัง ชำรุด บกพร่อง เสียหาย มักใช้คู่กับคำว่า พัง เป็นคำซ้อนว่า เพพัง หรือใช้กับ ແປ แป เป็น แปเพ ซึ่งหมายความว่า พังจนเสียรูปเดิมและซ่อมแซมไม่ได้
ໄຟດາດ ไฟดาด คือ ไฟลวก คำว่า ດາດ หมายถึงอาการใช้ความร้อนนาบเข้ากับเนื้อหรือสิ่งต่างๆ จนเกิดการลวกไหม้ที่ผิว อุบัติเหตุไฟดาดนี้มักเกิดบ่อยเมื่อซ้อนรถจักรยานยนต์แล้วขานาบกับท่อไอเสียร้อนๆ หรือเวลาไปรับประทานอาหารประเภทปิ้งย่าง
คอลัมน์: ไขคำข้ามโขง
เรื่อง: ธีรภัทร เจริญสุข